Бо Қарори Шӯрои Комиссарони Халқии ҶШС Тоҷикистон 13 ноябри соли 1932 дар ш. Душанбе Расадхонаи астрономии Тоҷикистон таъсис ёфтааст.
Муассисаи мазкур соли 1948 номи Расадхонаи астрономии Сталинобод (РАС) -ро соҳиб шуда солҳои тулони кормандони расадхона ба мушоҳидаҳои ҷирмҳои кайҳонӣ машѓул буданд, ки яке аз мушоҳидаҳои таърихи 4 октябри соли 1957 бомуваффақият мушоҳидаи якумин радифи маснуъи Замин мебошад. Аз ин рӯйдоди таърихӣ тадқиқи кайҳон бо мақсади осоишта инкишофи астрономия ҳамчун илм оғоз ёфт. Мавқеъиҷуғрофӣ ва иқлими астрономии Тоҷикистон барои мушоҳидаҳои саҳеҳи астрономӣ мувофиқ мебошад. Иқлими астрономии Тоҷикистонро ба назар гирифта Шӯрои Вазирони РСС Тоҷикистон қарори №7 аз 17 январи соли 1958 Расадхонаи астрономии Сталинободро ба Институти астрофизикаи Академияи илмҳои РСС Тоҷикистон, имрӯз Институти астрофизикаи Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон табдил дод.
Институти астрофизика ҷузъи асосии сохтори системаи Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон (АМИТ) мебошад. Ӯ ба ҳайати Шӯъбаи илмҳои физикаю математика, химия, геология ва техникаи Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон (ШИФМКГТ АМИТ) дохил мешавад.
Фаъолияти Институт дар асоси нақшаҳои солона ва дурнамои корҳои илмӣ-таҳқиқотӣ, ки аз ҷониби ШИФМКГТ АМИТ тасдиқ шудааст, ба амал оварда мешавад. Вазифа ва ҳадафи асосии Институти астрофизика - таҳқиқ ва истифодаи кайҳон бо мақсади осоишта мебошад.
Самтҳои асосии илмии Институт:
ҷирмҳои хурди Системаи Офтобӣ – кометаҳо, астероидҳо, метеороидҳо;
астрометрия ва механикаи кайҳонӣ;
Офтоб ва таъсири он ба Замин;
физика ва таҳаввули ситораҳо ва муҳити байниситоравӣ;
астрономияи галактикавӣ ва ионосфераи Замин мебошанд.
Имрӯз бошад тавассути ин самтҳо тадқиқот дар се масъала тақсим шуда ва аз рӯи онҳо коркард мешаванд:
1. Ҷирмҳои байнисайёравии Системаи Офтобӣ ва моддаи метеорҳо.
2. Физикаи кометаҳо ва хурӯҷи ҳастаи кометаҳо.
3. Эффектҳои ионосферӣ аз заминҷунбиҳои шадид.
Имрӯзҳо фаъолияти илмию ташкилии Институт астрофизикаи АМИТ дар чорчубаи яке аз самтҳои афзалиятноки тадқиқотҳои бунёдии Стратегияи Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи илм, технология ва инноватсия барои солҳои 2020-2030 амалӣ хоҳад шуд. Барои таъмини рақобатпазирии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар самти омӯзиши кайҳон ва додани мақоми афзалиятнокии ба ин тадқиқотҳо роҳандозӣ менамоем. Минбаъд имконияти татбиқ кардани натиҷаҳои омӯзиши қайхон ба истеҳсолоти кишвар тавассути ҳамкори бо вазорату мақомотҳои дахлдор мавҷуд мебошад.
Директори Институти астрофизикаи АМИТ Бӯризода Анвар Маҳмад, номзади илмҳои физикаю математика
БОЗДИДИ НАМОЯНДАГОНИ ИЛМУ ФАРҲАНГИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН АЗ ОСОРХОНАИ БОСТОНШИНОСИИ ДОНИШГОҲИ ДАВЛАТИИ САМАРҚАНД БА НОМИ ШАРОФ РАШИДОВ
14 феврали соли равон дар ҳошияи баргузории Конференсияи байналмилалӣ таҳти унвони “То тавони дӯстонро гум макун” дар шаҳри Самарқанд президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт ва намояндагони илму фарҳанги ҷумҳурӣ аз Осорхонаи бостоншиносии Донишгоҳи давлатии Самарқанд ба номи Шароф Рашидов боздид намуданд.
БОЗДИДИ НАМОЯНДАГОНИ ИЛМУ ФАРҲАНГИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН АЗ ОСОРХОНАИ БОСТОНШИНОСИИ ДОНИШГОҲИ ДАВЛАТИИ САМАРҚАНД БА НОМИ ШАРОФ РАШИДОВ
14 феврали соли равон дар ҳошияи баргузории Конференсияи байналмилалӣ таҳти унвони “То тавони дӯстонро гум макун” дар шаҳри Самарқанд президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт ва намояндагони илму фарҳанги ҷумҳурӣ аз Осорхонаи бостоншиносии Донишгоҳи давлатии Самарқанд ба номи Шароф Рашидов боздид намуданд.
Февраль месяц знаменателен важной датой: - 11 февраля в мире отмечается «Международный день женщин и девочек в науке». Международный день женщин и девочек в науке — ежегодный праздник, принятый 22 декабря 2015 года Генеральной Ассамблеей ООН, для содействия полному и равному доступу и участию женщин в области Технологий, Инженерии и Математики. Празднование Международного дня женщин и девочек в науке осуществляется ЮНЕСКО и структурой ООН-Женщины в сотрудничестве с учреждениями и партнерами, целью которых является поощрение участия женщин и девочек в науке. Этот День представляет собой возможность содействовать полному и равному доступу женщин и девочек к науке и участию в ней. Этот день, на самом деле, напоминание о том, что женщины играют важнейшую роль в продвижении мировых инициатив. Ликвидация гендерного разрыва имеет важное значение для достижения Целей устойчивого развития.
В период независимости благодаря эффективной гендерной политике Основателя мира и национального единства –Лидера нации, Президента РТ уважаемого Эмомали Рахмона возможности женщин страны в научно-исследовательской сфере расширились. Глава государства в своем очередном Послании особо подчеркнул роль женщин в обществе и их вклад в развитие всех сфер деятельности в обществе и государственного строительства. В свете такой мудрой политики, Правительство Таджикистана уделяет особое внимание женщинам и реализует государственную политику в отношении женщин и девушек. В условиях стремительного прогресса в области технологий роль женщин особенно важна, так как 2025-2030 годы объявлены годами развития цифровой экономики и инновации в соответствии с указом президента Республики Таджикистан.
Роль женщин в области технологий может ускорить развитие научных исследований и достижений. В этом контексте укрепление сотрудничества в обеспечении развития научно-исследовательских инновационных знаний упоминается в еженедельных собраниях президента Национальной академии наук Таджикистана Кобилджона Хушвахтзода.
Отрадно отметить, что буквально на днях с целью поддержки инициатив женщин директор ГНУ «Центра изучения ледников Национальной академии наук Таджикистана» Шерализода Н.Ш и директор «Агентства по химической, биологической радиационной и ядерной безопасности Национальной академии наук Таджикистана» Мирсаидзода И. подписали соглашения по усилению работ для продвижения пятой инициативы Главы государства об объявлении 2025 год- годом сохранения и защиты ледников.
Инициативы уважаемого Главы государства привлекло мировую общественность в проблемы ледников и влияние на них изменения климата. Так, у таджикских женщин-ученных появилась очередная уникальная возможность представить свои научные результаты в области изучения ледников и ядерных технологий на запланированном форуме «Изотопное изучение и инновационные подходы в изучении ледников» на Международной конференции высокого уровня, посвященной 2025-год – Международному году сохранения ледников которая состоится в мае текущего года.
Следовательно, можно сделать вывод, что указания и напутствия Президента страны о повышении статуса женщин в обществе и его стремление защитить права женщин становятся путеводителем для каждого из нас, создавая уникальные перспективы для женщин.
БОЗДИДИ НАМОЯНДАГОНИ ИЛМУ ФАРҲАНГИ ТОҶИКИСТОН АЗ ЁДГОРИҲОИ ТАЪРИХИИ ШАҲРИ САМАРҚАНД
13 феврали соли равон дар доираи ҳамоиши илмии "То тавони дӯстонро гум макун" намояндагони Тоҷикистон аз ёдгориҳои таърихии шаҳри Самарқанд аз ҷумла Майдони Регистон, Мадрасаҳои Шердор, Тиллокорӣ ва Улуғбек (макони таҳсилу тадриси Абдураҳмони Ҷомӣ) дидан намуданд.
Дар доираи баргузории Конференсияи байналмилалӣ таҳти унвони “То тавони дӯстонро гум макун”, ки бо иқдоми Сафорати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар Ҷумҳурии Ӯзбекистон ва Муассисаи давлатии "Осорхонаи миллӣ"-и Дастгоҳи иҷроияи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон рӯйи кор омадааст, дар шаҳри Самарқанд ҳайати меҳмонон аз Ҷумҳурии Тоҷикистон ба хона – музейи устод Садриддин Айнӣ ташриф оварданд.
Зимни боздид аз ҷониби намояндагони Ҷумҳурии Тоҷикистон китобҳои бо забони тоҷики таълифнамудаи устод Садриддин Айнӣ ва ҳамзамон дигар адабиётҳо оид ба фаъолияту эҷодиёти ин чеҳраи мондагор, инчунин аксҳо доир ба бинову хиёбон, муассисаву донишгоҳ, муқаддасоти миллӣ, ҳавопаймо ва ҳар он чизе, ки ба ифтихори устод дар қаламрави Ҷумҳурии Тоҷикистон номгузорӣ шудаанд, ба хона – музейи Садриддин Айнӣ тақдим гардиданд.
ИШТИРОК ВА СУХАНРОНИИ ПРЕЗИДЕНТИ АМИТ ДАР КОНФЕРЕНСИЯИ БАЙНАЛМИЛАЛӢ ТАҲТИ УНВОНИ "ТО ТАВОНИ ДӮСТОНРО ГУМ МАКУН" ДАР ШАҲРИ САМАРҚАНД
Дар доираи ин ҳамоиш ҳайати меҳмонон ва иштирокчиёни Конференсияи байналмилалӣ таҳти унвони "То тавони дӯстонро гум макун" аз Ҷумҳурии Тоҷикистон доир ба муносибатҳои фарҳангӣ, илмӣ, сиёсӣ суханронӣ намуданд.
Сафири Фавқуллода ва Мухтори Ҷумҳурии Тоҷикистон дар Ҷумҳурии Ӯзбекистон Абдуҷаббор Раҳмонзода суханронӣ намуда, доир ба баргузории Конференсияи байналмилалӣ изҳори андеша намуданд.
Ҳамзамон аз ҷониби президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт, муовини вазири фарҳанги Ҷумҳурии Тоҷикистон Давлат Сафар, шоирону олимони тоҷик ба монанди Ато Мирхоҷа, Аскар Ҳаким, намояндагони рӯзномаи бонуфузи "Овози тоҷик" ва дигар олимон аз Ҷумҳурии Ӯзбекистон баромадҳои пурмуҳтаво перомуни равобити дӯстонаи давлатҳои Тоҷикистону Ӯзбекистон, ки решаҳои чуқури таърихӣ доранд маърузаҳои илмӣ намуданд.
Имрӯз (13.02.2025) дар ҳошияи баргузории Конференсияи байналмилалӣ таҳти унвони "То тавони дӯстонро гум макун" дар шаҳри Самарқанд бо иштироки шоирону адибон ва ҳунармандон барномаи рангини фарҳанги доир гардид.
Дар барномаи фарҳангӣ президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт, Сафири Фавқулода ва Мухтори Ҷумҳурии Тоҷикистон дар Ҷумҳурии Ӯзбекистон Абдуҷаббор Раҳмонзода, муовинони вазирони маориф ва фарҳанг ва дигар олимону зиёиён иштирок варзиданд.
Мақсад аз баргузории конфронси мазкур мустаҳкам намудани равобити дӯстӣ ва ҳамкориҳои илмию фарҳангии халқиятҳои тоҷику узбек мебошад, ки маҳз аз сиёсати созанда ва оқилонаи роҳбарони ду кишвар асос ёфтааст.
13 феврали соли равон дар ҳошияи баргузории Конференсияи байналмилалӣ таҳти унвони "То тавони дӯстонро гум макун" президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт ва олимону адбион дар шаҳри Самарқанд аз намоишгоҳи аксҳои Шуҳрат Ёров дар Кохи санъати "Нурафшон" боздид намуданд.
Дар рафти боздид меҳмононро Сафири Фавқулода ва Мухтори Ҷумҳурии Тоҷикистон дар Тошканд Абдуҷаббор Раҳмонзода, олимону адибони Ҷумҳурии Узбекистон ҳамроҳӣ намуданд.
