Дар ҳошияи татбиқи “Стратегияи давлатии муқовимат
ба коррупсия дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои давраи то соли 2030"
Коррупсия бемории давраи нумӯъ буда, афзоиш дорад ва таҷрибаи давлатҳои пешрафта нишон медиҳад, ки ҳеҷ вақт ба пуррагӣ наметаон онро аз байн бурд. Дар мубориза бо ин падидаи нопок иродаю майли ба он мубориза кардан, қонунҳои дахлдору мақомоти ба он ваколатдор ва афкори ба он созгор доштан, шарт ва зарур аст.
Маълум аст, ки шароити мавҷудаи мубориза алайҳи коррупсиро дар Тоҷикистон аз вазифаҳои имрӯзу фардо мешуморад. Асосгузори сулҳу ваҳдат- Пешвои миллат,муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ва Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ин мушкилот ҳамавақт таваҷҷӯҳи хоса зоҳир менамоянд. Бахусус аз соли 1999 шурӯъ карда, кӯшишҳои зиёде дар самти мубориза бар зидди коррупсия андешида шуда истодааст. Ин заминаҳо дар Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи мубориза бар зидди коррупсия » Кодекси Ҷиноятӣ, Фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи тадбирҳои пурзӯр намудани мубориза бар зидди ҷинояткорӣ дар соҳаи иқтисод ва коррупсия» ҷой дода шудааст. Меъёрҳои зиддикоррупсионӣ инчунин дар Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи хизмати давлатӣ», «Дар бораи назорати давлатии молиявӣ», «Дар бораи хусусигардонии амволи давлатӣ», «Дар бораи хариди мол, кор ва хизматрасонӣ» ва ғайра мавҷуд аст.
Вобаста ба ҷиноятҳои иқтисодӣ мехоҳем хатари коррупсиониро, ки ҷомеаи моро ба ташвиш овардааст, таъкид намоем. Коррупсия ҷиноятест, ки сади роҳи фаъолияти солими давлат ва мақомоти он гардида, омили боздошти инкишофи иқтисодиву иҷтимоии ҷомеа мешавад.
Аз ин лиҳоз, мо бояд ба муқобили ҳамаи навъҳои ин падидаи нангин бо тамоми воситаҳо ва роҳу усулҳо мубориза барем. Мақомоти ҳифзи ҳуқуқ, ки ин кор вазифаи бевоситаи онҳост, барои аксуламали ҷиддӣ ва қатъӣ бар зидди коррупсия ҳамаи имкониятҳо ва пеш аз ҳама қонун ва дигар асноди дахлдори ҳуқуқиро дар ихтиёр доранд.
Ҳанӯз чанд сол муқаддам Пешвои миллат, муҳтарам эмомали Раҳмон дар суханрониҳояшон дар ҷамъомади кормандони мақомоти ҳифзи ҳуқуқ ва сохторҳои низомии мамлакат ба Прокуратураи Тоҷикистон бо муборизаи беамон аз ин зуҳуроти нангини аср ёдовар шуда буданд.
Мутобиқи моддаи 93 –юми Конститутсияи ҶТ назорати риояи дақиқ ва иҷрои якхелаи қонунҳоро дар қаламрави ҶТ Прокурори генералӣ ва Прокурорҳои тобеъи он дар доираи ваколати худ татбиқ менамоянд. Аз муқаррароти ин модда бар меояд, ки мавҷудияти назорати прокурорӣ чун кафолати иҷрои якхелаи қонунҳо бошад менамояд ва кафил будани прокурор натанҳо дар конститутсия, балки дар қонунгузориҳои соҳавӣ дарҷ гардидааст. Бо дигаргуниҳо дар сохтори давлатӣ ва ҷамъиятӣ масъалаҳое ба вуҷуд меоянд, ки қувват додани ин намуди назорат боиси пешравии кор мегардад. Яке аз масъалаи мубрами рӯз чуноне, ки дар боло қайд кардем ин масъалаи ҷинояткорӣ дар соҳаи коррупсия мебошад. Коррупсия на танҳо ҷиноят, балки ҳуқуқвайронкуни дар дигар соҳаҳои ҳуқуқ ҳам мебошад. тавсифи ҷиноии маъмурӣ, сиёсӣ, иқтисодӣ, иҷтимоии коррупсия боиси ба вуҷуд омадани илми нав, ки онро коррупсиология меноманд гардидааст. Зуҳуроти номатлуб коррупсия натанҳо Тоҷикистон, балки ҷомеаи ҷаҳониро ба ташвиш овардааст. Ин зуҳуроти нангини аср ба решаи давлатдорӣ табар зада, боиси сусту фалаҷшавии сохтору механизмҳои давлатӣ мегардад. Бо пешравии ҷамъият муносибатҳо ҳам инкишоф меёбад. Инкишофи ин муносибатҳо буд, ки дар асоси стандартҳои байналхалқӣ қонуни нав бо номи Қонуни ҶТ «Дар бораи мубориза бо коррупсия» қабул гардид ва қонуни пешина аз эътибор соқит дониста шуд. Ҳамаи ин равандҳо ва инкишофи қонунгузорӣ сабаби он гардид, ки мақомоти наве дар Ҷумҳурии Тоҷикистон бо номи Агентии назорати давлатии молиявӣ ва мубориза бо коррупсияи ҶТ ташкил дода шуд. Бо талаботҳои қонунгузорӣ ва принсипҳои он назорати прокурорӣ аз болои Агентии назорати давлатии молиявӣ ва мубориза бо коррупсияи ҶТ паҳн мегардад.
Коррупсия ва ҷиноятҳои коррупсионӣ бештар аз ҳама ба амнияти давлатҳои ҷаҳон таҳдид менамоянд. Ягон давлат дар ҷаҳон вуҷуд надоранд, ки ба ин зуҳурот рӯ ба рӯ нашуда бошад. Аз ин рӯ бояд тамоми қувваҳои солими ҷомеа ба мубориза алайҳи коррупсия ва ҷиноятҳои хусусияти корупсиони дошта равона гардид.
Ҷомеаи муосири тоҷикро зарур аст бо муқобили ин падидаи манфури ҷомеа муттаҳид гашта, бар зидди он муборизаи беамон баранд.
Бедилзода Ҳ, ходими пешбари илмии шуъбаи Шарқи Миёна ва Наздики Институти омӯзиши масъалаҳои давлатҳои Осиё ва Аврупои АМИТ номзади илмҳои сиёсӣ
ОЛИМОНИ АКАДЕМИЯИ ИЛМҲО ВАЗИФАДОРАНД, КИ ДАР ИҶРОИ СЕ ҲАДАФИ СТРАТЕГИИ ДАВЛАТ – ТАЪМИНИ ИСТИҚЛОЛИЯТИ ЭНЕРГЕТИКӢ, РАҲОӢ АЗ БУНБАСТИ КОММУНИКАТСИОНӢ ВА ҲИФЗИ АМНИЯТИ ОЗУҚАВОРИИ МАМЛАКАТ НАҚШИ ФАЪОЛОНА ДОШТА БОШАНД.
