Истиқлолияти давлатӣ барои миллати тоҷик на танҳо рамзи соҳибистиқлолӣ ва озодӣ, балки пояи устувори давлатдорӣ ва заминаи рушди ҳамаҷонибаи ҷомеа мебошад. Ин дастоварди таърихӣ ҳамчун манбаи ифтихору сарбаландӣ, ҳисси нангу номус ва худшиносии миллӣ хизмат мекунад. Истиқлолият ҳамчун ҳифзи сулҳу субот, осоиш ва амнияти шаҳрвандон нақши калидӣ дорад ва ба рушди иқтисодӣ, иҷтимоӣ ва фарҳангии кишвар замина мегузорад.
Таърих гувоҳ аст, ки рӯзи 9 сентябри соли 1991 бо талошҳои пайвастаи Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон пас аз садсолаҳо орзуи дерини мардуми тоҷик амалӣ гардида, Тоҷикистон соҳиби Истиқлолияти давлатӣ гардид. Ин рӯйдод на танҳо рамзи соҳибистиқлолии кишвар, балки оғози марҳалаи нави давлатдорӣ ва рушди ҳамаи соҳаҳои ҳаёти ҷомеа буд.
Пас аз пош хӯрдани Иттиҳоди Шуравӣ, Тоҷикистон бо мушкилоти сангини сиёсӣ ва иҷтимоӣ рӯ ба рӯ гардид. Ҷанги шаҳрвандӣ, бархурдҳои сиёсӣ ва нооромии иҷтимоӣ кишварро ба ҳолати ниҳоят мушкил расонд. Аммо бо қаҳрамонии Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ва сиёсати сулҳпарваронаи ӯ, ҷомеа муттаҳид гардид ва суботи сиёсӣ барқарор шуд. Суботи миллӣ ҳамчун пояи асосӣ барои рушди илму маориф, иқтисод ва фарҳанг хизмат мекунад.
Сулҳ на танҳо ҳолати сиёсӣ, балки муҳаррики ҳаёти осоишта барои ҳар як фарди ҷомеа мебошад. Он имконият медиҳад, ки кӯдакон дар хоби осоишта биханданд, модарон бе ҳарос зиндагӣ кунанд ва ҷавонон бо озодӣ ва амнияти комил ояндаи худро созанд. Дар шароити сулҳу ваҳдат рушди соҳаҳои илм ва бахусус илми тиб метавонад ба таври муассир ба зиндагии мардум таъсир расонад.
Дар даврони истиқлолият, таҳкими заминаи илмӣ ва рушди илми тиб яке аз самтҳои муҳими сиёсати давлатӣ гардид. Пешвои миллат таъкид менамоянд, ки ҷомеаи солим бе илм ва тибби пешрафта имконнопазир аст. Бо таваҷҷуҳи хос ва дастгирии ҳукумат, муассисаҳои илмӣ ва тиббӣ дар тамоми қаламрави кишвар фаъол гардиданд, имкониятҳои омӯзиш ва тадқиқот дар сатҳи байналмилалӣ фароҳам омаданд.
Дар ин замина, Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон ва муассисаҳои таҳқиқотӣ нақши муассир доранд. Аз ҷумла:
Маркази миллии иммунология, ки барои таҳқиқ ва рушди роҳҳои нави иммунологияи клиникӣ хизмат мекунад;
Маркази миллии пайвандсозии узвҳо ва бофтаҳои инсон, ки дар ҷорӣ намудани технологияҳои муосир ва муолиҷаи беморони вазнин нақши муҳим дорад;
Институтҳои химия ва биология, ки дар таҳияи доруҳои табиӣ ва таҷрибаҳои муосир фаъолият менамоянд;
Институтҳои зоология ва паразитология, ки таҳқиқи бемориҳои сироятӣ ва паразитӣ ва пешгирии онҳо дар ҷомеа доранд.
Натиҷаҳои тадқиқотҳои илмӣ ба беҳтаршавии дастрасӣ ва сифати табобати беморон мусоидат мекунанд. Пешвои миллат борҳо таъкид намудаанд, ки бунёди ҷомеаи солим бе табибони донишманд ва дорои ҳисси баланди ватандорӣ имконнопазир аст.
Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон таҳти роҳбарии Пешвои миллат як қатор барномаҳои стратегии рушди илму тиб ва тандурустиро амалӣ кардааст:
1. Стратегияи миллии солимии аҳолӣ (2021–2030) – ҳадафи асосӣ беҳтар намудани сифати тандурустӣ ва дастрасии аҳолӣ ба хизматрасониҳои тиббӣ мебошад;
2. Барномаи давлатии рушди илмҳои табиатшиносӣ ва дақиқ – мутобиқгардонии таҳқиқот ба стандартҳои ҷаҳонӣ ва ҷорӣ намудани технологияҳои муосирро дар бар мегирад;
3. Барномаи ислоҳоти соҳаи тандурустӣ – баланд бардоштани сифати таълим ва амалӣ намудани ислоҳот дар муассисаҳои тиббӣ.
Таъсис ва фаъолияти муассисаҳои тадқиқотӣ ва марказҳои илмӣ шаҳодат медиҳад, ки сиёсати илмию тиббии кишвар самтҳои стратегӣ ва дурнамои дарозмуддат дорад. Ин чораҳо имконият медиҳанд, ки Тоҷикистон ба як маркази таҳқиқоти тиббӣ дар минтақа табдил ёбад.
Истиқлолият на танҳо заминаи рушди иқтисод ва илму фарҳанг аст, балки омӯзиши таърихи миллат ва эҳтироми арзишҳои миллӣ барои насли ҷавон низ аҳамияти зиёд дорад. Пешвои миллат таъкид мекунанд:
“Ҷавонони мо ҳар қадар босаводу соҳиби касбу ҳунар бошанд, ояндаи Ватан ҳамон қадар обод ва неруманд хоҳад шуд.”
Муҳаббат ба Ватан, эҳтиром ба таърихи пурифтихори миллат ва сабақҳои ниёгон моро водор мекунад, ки бо дилу нияти нек ба шукуфоии диёр саҳм гузорем. Ҳисси ватандорӣ ва масъулияти шаҳрвандӣ ҳамчун омилҳои муҳими таҳкими истиқлолият ва рушди ҷомеа хизмат мекунанд.
Бо вуҷуди дастовардҳои назаррас, соҳаи тибби Тоҷикистон ҳамчунон бо мушкилот рӯ ба рӯ аст. Аз ҷумла: камбудии таҷҳизоти муосири ташхису табобат; норасоии кадрҳои баландихтисос, махсусан дар минтақаҳои дурдаст; зарурати ҳамгироии тадқиқоти илмӣ бо амалияи тиббӣ бо стандартҳои байналмилалӣ.
Аммо бо идомаи сиёсати хирадмандонаи Пешвои миллат ва саъю кӯшиши олимон ва мутахассисон, ин монеаҳо паси сар карда шуда, Тоҷикистон метавонад ба маркази муҳими таҳқиқоти тиббӣ ва илми муосир дар минтақа табдил ёбад.
Истиқлолият барои миллати тоҷик рамзи соҳибистиқлолӣ, субот ва рушди ҳамаҷонибаи ҷомеа мебошад. Бо сиёсати хирадмандона, дастгирии давлат ва ҳисси баланди масъулияти шаҳрвандӣ, миллати тоҷик тавонист аз буҳронҳо берун ояд ва роҳи рушди устуворро пеш бигирад. Рушди илм ва бахусус илми тиб дар баланд бардоштани сатҳи зиндагии аҳолӣ ва таъмини саломатӣ нақши калидӣ дорад.
Мо, махсусан насли ҷавони даврони истиқлолият, вазифадорем, ки бо ҳисси баланди ватандорӣ ва худшиносӣ саҳми босазо дар таҳкими истиқлолият гузорем ва бо шукуфоии Ватан ҳамеша ифтихор намоем. Истиқлоли Тоҷикистон бояд то абад поянда ва ҷовидон боқӣ монад.
Ибодзода С.Т. ноиби президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон,
раиси шуъбаи илмҳои тиббӣ ва фарматсевтӣ, д.и.т., профессор
