Дар таърихи 03 декабри соли равон дар ҳошияи сафари корӣ президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт дар Донишгоҳи Акитаи Ҷопон бо муҳаққиқони ҷавони Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон вохурӣ намуд.

Зимни вохурӣ президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт ҷиҳати дар сатҳи баланд анҷом додани таҳқиқотҳои илмӣ, истифодаи самаранок аз таҷрибаи олимони ин кишвар, саривақт анҷом додани рисолаҳои илмӣ, хуб таҳсил намудани ҷавонон ва бо интизоми намунавию хониши аъло хатм намудани Донишгоҳи Акита тавсияиҳои судманд доданд.

Таъкид гардид, ки ҷавонон зери таваҷҷуҳи хосаи сиёсати илм ва маорифпарваронаи Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон қарор доранд ва ҳамин аст, ки ташаббуси ҷавонон пайваста дастгирӣ меёбад.

Боиси хушнудист, ки дастгириҳои пайваста ва таваҷҷуҳи Ҳукумати кишвар хосатан Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба соҳаи илм ва муҳаққиқони ҷавон равона гардидааст. Албатта шароит ва имкониятҳои фароҳам овардаи Сарвари кишвар аст, ки хушбахтона дар ин донишгоҳ зиёда аз 10 нафар магистрантон ва муҳаққиқони ҷавон таҳсил ва кору фаъолият намуда истодаанд.

03 декабри соли равон президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт дар Донишгоҳи Акитаи Ҷопон бо декани аспирантураи Донишгоҳи Акита профессор Сибаяма вохурӣ анҷом дод.

Зимни вохурӣ ҷонибҳо доир ба вазъи таҳсил, иҷрои корҳои илми таҳқиқотӣ, усули таълим ва иҷрои барномаҳои таьлимию стандартҳои таҳсилӣ табодули афкор намуданд.

Дар рафти вохурӣ президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт қайд намуданд, ки низоми таълим дар академия мутобиқ ба фазои байналмилалии таҳсилот роҳандозӣ гардида, таҳсил дар зинаи магистратура, аспирантура, докторантураи РhD ва посдокторантура ба роҳ монда шудааст.

Барои иҷрои корҳоиилмӣ - таҳқиқотӣ имрӯз муҳаққиқони ҷавони Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон дар доираи барномаи табодули академӣ сафарбар гардида, корҳои -таҳқиқотии хешро ба анҷом мерасонанд. Барои иҷрои корҳои илмии муҳаққиқони ҷавон озмоишгоҳҳои АМИТ бо таҷҳизотҳои инноватсионӣ таъмин гардидаанд, ки дар иҷрои саривақтии рисолаҳои илмии муҳаққиқони ҷавон ва роҳбарони илмии онҳо мусоидат менамоянд.

Дар ин росто президенти АМИТ ҷиҳати табодули илмии муҳаққиқони ҷавони ҳарду ҷониб ëдовар шуда, аз имкониятҳои васеи ҳамкориҳои илмӣ бо Академия ëдовар шуд. Декани аспирантураи Донишгоҳи Акита зимни суханронии хеш ҷиҳати ба роҳ мондани ҳамкориҳои илмӣ дар самти омода кардани кадрҳои илмӣ тавассути табодули академӣ изҳори қаноатмандӣ намуда, таъкид намуд, ки Донишгоҳи Акита омодааст то ҳамкориро дар ҳама самтҳои илмӣ фаъол намояд.

Қайд гардид, ки дар донишгоҳ беҳтарин озмоишгоҳҳои илмӣ - истеҳсолӣ фаъолият намуда, тавассути лоиҳаҳои фармоишӣ фаъолият менамоянд ва омодаи қабули муҳаққиқони тоҷик дар самти илмҳои табтатшиносию риëзӣ мебошанд.

03 декабри соли равон президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт дар доираи сафари корӣ ба шаҳри Акитаи Ҷопон ба Донишгоҳи Акита ташриф оварда бо ноиби президенти донишгоҳ профессор Такеши Гото мулоқоти судманд анҷом доданд.

Дар мулоқот зикр гардид, ки имрӯз Донишгоҳи Акитаи Ҷопон ва Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон дар доираи барномаҳои илмию таълимӣ, ки ба ҳалли мушкилоти глобалӣ ва минтақавӣ нигаронида шудаанд, фаъолона ҳамкорӣ мекунанд. Ин ҳамкорӣ ба рушди иқтидори илмӣ, табодули дониш ва эҷоди қарорҳои инноватсионӣ мусоидат мекунад.

Ёдовар мешвем, ки самтҳои асосии ҳамкориҳои Донишгоҳи Акитаи Ҷопон бо Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон дар оянда тадқиқоти захираҳои табиӣ, энергетика, геология, истихроҷи маъдан, ҷустуҷӯи муштараки конҳои канданиҳои фоиданок, аз қабили элементҳои нодири замин, ки барои саноати баланди технологӣ муҳиманд ва инчунин мубодилаи технологияҳо ва таҷриба дар соҳаи истихроҷи захираҳои аз ҷиҳати экологӣ тоза хоҳад буд.

Инчунин, густариши ҳамкорӣ дар самти захираҳои об ва гидроэнергетика, тадқиқот оид ба таъсири тағирёбии иқлим ба пиряхҳои Тоҷикистон, лоиҳаҳо оид ба беҳтар намудани идоракунии об ва рушди технологияҳои устувори гидроэнергетика дар оянда байни Донишгоҳи Акита ва Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон вусъат меёбад.

Ҳамзамон, ҷонибҳо дар оянда барои фароҳам овардани имконият барои таҷрибаомӯзии ҳарсолаи мутахассисон ва олимони тоҷик дар Донишгоҳи Акита ва инчунин омӯзиши магистрантон ва докторантони PhD- и АМИТ дар барномаҳои махсус дар Ҷопон, аз ҷумла дар соҳаи геология, муҳандисӣ ва идоракунии захираҳои табиӣ ба мувофиқа расиданд.

Зимни мулоқот ба масъалаи дастгирии олимони ҷавон, гузаронидани семинарҳо, конфронс ва симпозиумҳои сатҳи байналмилалӣ дар байни олимони Ҷопон ва Ҷумҳурии Тоҷикистон масъалагузорӣ карда шуд. Ҳамчунин, ба масъалаи роҳандозӣ намудани барномаҳои грантӣ барои аспирантон ва муҳаққиқони ҷавони Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон таваҷҷуҳ равона гардид.

Бояд гуфт, ки яке аз самтҳои дигари ҳамкорӣ байни Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон ва Донишгоҳи Акита интиқоли технологияи инноватсионӣ мебошад. Бо боварии комил метавон гуфт, ки дар оянда ҳамкориҳо дар ин самт густариш ёфта, дар назар аст, ки бо дастгирии роҳбарияти Донишгоҳи Акита муассисаҳои илмию таҳқиқотии Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон бо технологияҳои наву замонавӣ барои пешбурди корҳои илмӣ таҳқиқотии олимон ва муҳақиқони ҷавон таъмин карда мешаванд.

Дар бораи таъини интихоботи даъвати нави Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Маҷлисҳои маҳаллии вакилони халқ

Мутобиқи моддаи 69 Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, моддаи 27 Қонуни конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи интихоботи Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон» ва моддаи 23 Қонуни конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи интихоботи вакилон ба Маҷлисҳои маҳаллии вакилони халқ» фармон медиҳам:

1. Интихоботи даъвати нави вакилони Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Маҷлисҳои вакилони халқи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе, шаҳру ноҳияҳо 2 марти соли 2025 таъин карда шавад.

2. Интихоботи даъвати нави аъзои Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон 28 марти соли 2025 таъин карда шавад.

3. Ба инобат гирифта шавад, ки интихоботи вакилони ҷамоатҳои шаҳрак ва деҳот мутобиқи талаботи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот» 2 марти соли 2025 гузаронида мешавад.

Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон

ш. Душанбе

4 декабри соли 2024

№882

Ташкилоти ибтидоии “Дипломат” –и КИИ “Хирадмандон”-и ҲХДТ дар Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон дар санаи 04 декабри соли 2024 дар назди бинои нави Парлумони Тоҷикистон бахшида ба 30-солагии таъсисёбии Ҳизби Халқӣ Демократии Тоҷикистон - флешбоб таҳти шиори “Президенти ман - Ифтихори ман”-ро бо иштироки кормандони Институти омузиши масъалаҳои давлатҳои Осиё ва Аврупои АМИТ ва Шурои олимони ҷавони АМИТ баргузор намуд.

Дар ин ҳамоиш ҳамчунин вакилони Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон Уроқова Сурайё ва Холмаҳмадзода Солеҳа, муовини раиси КИИ “Хирадмандон”-и ҲХДТ дар Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон Қурбонова Ширин, раиси ТИ “Дипломат”-и ҲХДТ, директори Институти омузиши масъалаҳои давлатҳои Осиё ва Аврупои АМИТ Ҳайдарзода Рустам Ҷӯра ва раиси Шурои олимони ҷавони АМИТ Зиёев Субҳиддин ширкат варзиданд.

3 декабри соли 2024 дар Институти фалсафа, сиёсатшиносӣ ва ҳуқуқи ба номи А. Баҳоваддинови Академияи миллии илмҳои Тоҷикистонконференсияи ҷумҳуриявии илмӣ-амалӣ дар мавзуи «Механизмҳои миллии ҳифзи ҳуқуқ ва озодиҳои инсон дар Тоҷикистон», бахшида ба Рӯзи ҳуқуқи инсон ва Соли маърифати ҳуқуқӣ баргузор гардид.

Конференсияро директори Институт д.и.ф., профессор Маҳмадизода Н.Д. ҳусни оғоз бахшида, қайд намуд ки инсонияти мутараққӣ солгарди Эъломияи умумии ҳуқуқи инсонро, ки дар Париж 10 декабри с. 1948 қабул шудааст, бо тантана ҷашн мегирад. Дар ин санад бори аввал стандартҳои байналмилалӣ оид ба ҳуқуқи инсон ҷой дода шуда, он ба 500 забонҳои ҷаҳон дастрас мебошад ва ҳамчун санади аз ҳама зиёд тарҷумашаванда ба китоби рекордҳои Гиннес шомил шудааст. Ин санад ба таъсиси низомҳои миллӣ ва минтақавии ҳимояи ҳуқуқи инсон, ниҳодҳо ва қонунгузории давлатҳо таъсири рӯҳбаландкунанда мерасонад ва ба пойдевори низоми ҳимояи ҳуқуқи инсон мубаддал гаштааст. Мавсуф даъват ба амал овард, ки аз низоми ҳимоятие, ки Эъломияи умумии ҳуқуқи инсон пойдевори он аст, пайваста пуштибонӣ намоем

Баъд сухан ба мудири Шуъбаи ҳуқуқи байналмилалии ҳамин Институт д.и.ҳ., профессор Саидумар Раҷабов дода шуд. Ӯ дар мавзуи «Стандартҳои ҳуқуқи инсон дар санадҳои асосии ҳуқуқии байналмилалӣ» баромад намуда, мафҳуми «стандартҳои байналмилалии ҳуқуқи инсон» ва сарчашмаҳои онро таҳлил намуд. Нотиқ дар асоси омӯзиши ақидаҳои олимони мухталифи ватанию хориҷӣтаърифи стандартҳои байналмилалии ҳуқуқи инсонро таҳия намуда, нақши онҳоро дар ҳуқуқи муосири байналмилалӣ ва сиёсати миллӣ нишон дод.

Сухани навбатиро сарходими илмии шуъбаи ҳуқуқи хусусии Институт узви вобастаи АМИТ, д.и.ҳ., профессор Раҳимзода М.З. гирифта, дар мавзуи «Ҳуқуқи машғул шудан ба фаъолияти соҳибкорӣ ҳамчун қисми таркибии ҳуқуқи инсон» баромад намуд. Ӯ муҳим будани ин ҳуқуқро бо такя ба Конститутсияи ҶТ(моддаи 12) асоснок карда, фаъолияти соҳибкорӣ, намудҳои он, нақши инҳисор дар он ва дигар ҷанбаҳои ин фаъолиятро таҳлил намуда, зарурияти онро барои рушди иқтисодиёти кишвар, таъмин намудани шаҳрвандон бо ҷойҳои корӣхеле муҳим арзёбӣнамуд.

Дар баромади сарходими илмии шуъбаи ҳуқуқи давлатии Институт д.и.ҳ., профессор Шарипов Т.Ш. дар мавзуи «Мутобиқати қонунгузории ҷиноятӣ бо санадҳои байналмилалӣ оид ба ҳуқуқи инсон» масоили мубрам – бартарияти Конститутсияи ҶТ нисбати санадҳои ҳуқуқии байналмилалии аз ҷониби Тоҷикистон эътирофшуда суханронӣ намуд. Ӯ афзуд, ки ин санадҳо мустақиман ба инобат гирифта намешаванд ва барои татбиқи онҳо дар амалияи судӣбояд меъёрҳои ин санадҳо дар Кодекси ҷиноятӣ ҷой дода шуда, мушаххас карда шаванд.

Дар баромади дотсенти кафедраи ҳуқуқи судӣ ва назорати прокурории факултети ҳуқуқшиносии Донишгоҳи миллии Тоҷикистон, д.и.ҳ., дотсент Абдуллозода П.С. сухан дар бораи муаммои истирдод дар санадҳои ҳуқуқии байналмилалӣ оид ба ҳуқуқи инсон рафт. Баъзе меъёрҳои ҳуқуқи мурофиаи ҷиноятӣ, мисли ҳукм баровардан дар ғиёби шахс, эҷод кардани монеаҳо ҳини истирдоди ҷинояткор аз давлатҳои хориҷӣ ба санадҳои асосии ҳуқуқии байналмилалӣ оид ба ҳуқуқи инсон мухолифат доранд ва барои ҳалли онҳо пешниҳодҳо ироа намуд.

Дар музокираҳо иштирокчиёни конференсия Бобоҷонзода И.Ҳ., Каҳҳоров Ғ., Ҷонбобоиён С., Муродова Т. ва дигарон фаъолона иштирок намуда, ба саволҳои худ аз ҷониби баромадкунандагон ҷавобҳои қаноатдиҳанда гирифтанд.

Давоми конференсия дар бахшҳо доир гардида, дар он Холинов Д.М. – докторанти PHD шуъбаи ҳуқуқи байналмилалии дар мавзуи «Ҳуқуқи инсон дар замони сулҳ ва ҷанг», Давлатзода А.Б. – докторанти PHD шуъбаи ҳуқуқи байналмилалии дар мавзуи «Шарҳи универсалии даврӣ», Ҷабборов Ф.Н. – д.и.ҳ. ходими калони илмии шуъбаи ҳуқуқи байналмилалии дар мавзуи «Ҳуқуқ ба об ҳамчун қисми таркибии ҳуқуқи инсон», Раҳмонзода Ш.Қ. – унвонҷӯи шуъбаи ҳуқуқи байналмилалӣ дар мавзуи «Такмили механизмҳои имплементатсияи меъёрҳои ҳуқуқи байналмилалии экологӣ дар қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон» ва дигарон баромадҳои пурмуҳтаво намуданд.

Имрӯз (02.12.2024) дар доираи сафари корӣ ба шаҳри Токиои Ҷопон президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт бо президенти Агентии байналмилалии Ҷопон (JICA) Акиҳико Танака мулоқот анҷом дод.

Дар мулоқот ҷонибҳо доир ба дурнамои рушди ҳамкориҳои илмию таҳқиқотии муассисаҳои илмии Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон ва Агентии байналмилалии Ҷопон (JICA) суҳбат намуданд.

Президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт зимни мулоқот барои даъвати сафар ба Ҷопон, пазироии олиҷаноб ва имкони вохурӣ бо Акиҳико Танака дар Агентии Ҷопон оид ба ҳамкории байналмилалӣ (JICA) миннатдории беандоза баён намуд.

Гуфта шуд, ки Агентии байналмилалии Ҷопон (JICA) дар дастгирии рушди устувори Ҷумҳурии Тоҷикистон нақши муҳим дорад. Аз замони барқарории равобити дипломатӣ миёни Ҷопон ва Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соли 1992, Агентии байналмилалии Ҷопон (JICA) лоиҳаҳоро дар бахшҳои калидӣ, аз ҷумла кишоварзӣ, маориф, тандурустӣ ва идоракунии захираҳои табиӣ амалӣ месозад.

Ҳамчунин, президенти АМИТ таъкид намуданд, ки Акиҳико Танака, ки дар муносибатҳои байналмилалӣ таҷрибаи ғании илмӣ ва амалӣ дорад, фаъолияти JICA-ро васеъ намуда, ба масъалаҳои тавсеаи шарикӣ бо СММ, Бонки Ҷаҳонӣ ва дигар созмонҳои байналмилалӣ, тақвият додани қисмати илмӣ ва таълимии лоиҳаҳои JICA ва инчунин ҳалли масъалаҳои марбут ба камбизоатӣ, нобаробарии иҷтимоӣ ва тағирёбии иқлимро фароҳам меоваред.

Дар ин замина пешбурди корҳои илмию тадқиқотӣ, интиқоли технология ва дастовардҳои илмиро бе дастгирии иҷтимоии олимон, бахусус муҳаққиқони ҷавон тасаввур кардан ғайриимкон аст. Бояд гуфт, ки дастгирии иҷтимоии олимон аз сиёсати созандаи Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ-Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон сарчашма мегирад. Дар ин самт бо дастгирии Акиҳико Танака дар доираи ҳамкориҳои тарафайн мо метавонем масъалаи муҳайё намудани шароити зист барои муҳақиқони ҷавонро баррасӣ намоем. Албатта ин ба ояндаи онҳо ва барои рушди соҳаи илм дар оянда мусоидат хоҳад кард.

Воқеан ҳам фаъолияти Агентии байналмилалии Ҷопон (JICA) дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ба рушди дарозмуддат ва ҳалли мушкилоти асосии иҷтимоиву иқтисодӣ нигаронида шудааст. Ба шарофати дастгирии ин созмон, Ҷумҳурии Тоҷикистон ба фанновариҳо ва донишҳои пешрафта дастрасӣ пайдо мекунад, ки ба таҳкими равобити дуҷониба бо Ҷопон ва расидан ба ҳадафҳои рушди устувор мусоидат мекунад.

02 декабр президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт дар ҳошияи сафари корӣ ба Ҷопон бо намояндагони барномаи SATREPS ва лоиҳаи JDS бо мақсади ба роҳ мондани ҳамкориҳои илмӣ таҳқиқотӣ вохурӣ доир намуданд.

Бояд гуфт, ки барномаи SATREPS ва лоиҳаи JDS дар заминаи Агентии илм ва технологияи Ҷопон (JST) фаъолият менамоянд. Барномаи SATREPS тадқиқоти муштараки байналмилалиро бо ҳадафи ҳалли масъалаҳои глобалӣ ҳамчун як ҷанбаи «дипломатияи илм ва технология» пеш мебарад.

Зимни вохурӣ таъкид гардид, ки имрӯзҳо таваҷҷуҳи ҷомеаи ҷаҳонӣ ба ҳадафҳои рушди устувор нигаронида шудааст, ки мураккабии афзояндаи масъалаҳои глобалӣ ба монанди тағирёбии иқлим, мушкилоти ғизо, офатҳои табиӣ ва бемориҳои сироятиро нишон медиҳад. Кишварҳои рӯ ба тараққӣ, ки ба таъсири онҳо бештар осебпазиранд, дар вазъияти душвор қарор доранд.

Албатта барои ҳалли ин масъалаҳо навовариҳои илмию технологӣ, ба кор бурдани натиҷаҳои таҳқиқот дар ҷомеа, рушди захираҳои инсонӣ ва баланд бардоштани иқтидори илмӣ-тадқиқотӣ дар сарҳади миллӣ зарур аст.

Бояд гуфт, ки Лоиҳаи стипендияи рушди захираҳои инсонӣ (JDS) ба дастгирии рушди захираҳои инсонӣ дар кишварҳои гирандаи кӯмаки грантии Ҷопон нигаронида шудааст.

Ҳамчунин Лоиҳаи JDS курсҳои магистрӣ ва докториро дар донишгоҳҳои Ҷопон ба забони англисӣ пешниҳод мекунад. Инчунин ба воситаи лоиҳаи JDS имкони махсус доранд, ки донишҳои пешрафтаро дар муҳити технологӣ мустақиман омӯзанд ва ҳамзамон шабакаҳои васеи инсониро бунёд кунанд.

Дар идомаи мулоқот президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт ва намояндагони барномаи SATREPS ба мувофиқа омаданд, ки дар оянда ҳамкориҳои худро дар самтҳои тадқиқоти захираҳои об ва тағирёбии иқлим, омӯзиши таъсири обшавии пиряхҳо ба захираҳои об, тадқиқоти муштараки олимони ҷопонӣ ва тоҷик барои ҳифзи системаҳои оби минтақа, бехатарӣ ва инфрасохтори сейсмикӣ, кор карда баромадани технологияи сохтмони биноҳои ба зилзила тобовар, мониторинги фаъолияти тектоникӣ дар кӯҳҳои Помир, дастгирии техникӣ дар соҳаи энергетика ва инчунин тадқиқот оид ба баланд бардоштани самаранокии нерӯгоҳҳои барқи обӣ ва ҷорӣ намудани манбаъҳои барқароршавандаи энергия тақвият бахшанд.