(ибрози андеша оид ба бузургии модар)
«Мо ба азму ирода ва масъулиятшиносии занон ҳамчун неруи бузурги ҷомеа эътимоди комил дорем. Баробари ин медонем, ки зан модар аст, яъне ягона мавҷудотест, ки инсонро ба дунё меорад ва ба ӯ ҳаёт мебахшад. Ба ин хотир мо маъсул ҳастем, ки ба ин мавҷуди офарандаи инсоният арҷгузорем, ранҷу машаққат ва заҳмату хизматҳои ӯро қадр намоем»
ЭмомалӣРаҳмон
Зан-Модар азизтарин ва меҳрубонтарин мавҷуди рӯи замин ва чароғи рӯшани ҳар як хонадон аст, ки ибтидои ҳар зиндагӣ аз нафаси гарму дилнавози ӯ оғоз мегардад.
Зан-Модар сарчашмаи меҳру вафо, олиҳаи зебоии зиндагию хонадон, рамзи ишқи ҷовидонии башарият, нахустин мураббӣва муаллими фарзандон мебошад, зеро роҳи тайнамудаи ҳар яки мо аз риштаи меҳру садоқату вафои модарон бофта шудааст. Худованд ба зан -модар қудрате ато намудааст, ки зиндагӣ меофарад ва дар набарди ҷовидонии ҳаёту марг зиндагиро зинда медорад.
Мақом ва манзалати зан дар оинаи таърихи башарият бағоят бузург аст, зеро ин офарандаи беҳамто, фариштаи заминӣ бо исми «модар» бо як даст гаҳвора, бо дасти дигар дунеро такон медиҳад. Калимаи «модар» дар ҷомеаҳои гуногун маънои амиқи эҳсосотӣ ва фарҳангӣдорад. Ба маънои аслии худ «модар» ба зане, ки фарзанд таваллуд ва тарбия мекунад, ишора менамояд. Истилоҳ дар аксар маврид бо ғамхории фидокорона, муҳаббат ва қурбониҳо алоқаманд аст, ки эҳсоси беназири модариро инъикос мекунад. Дар илми равоншиносӣ «модар» ҳамчун шахсияти аввалин барои кӯдак ишора мешавад. Нақши он дар ташаккули фазои фарҳангӣва иҷтимоии кӯдакон беназир аст.
Дар заминаи динӣ бошад «модар» дар аксар маврид ҳамчун рамзи ғамхорӣ ва муҳофизат қабул карда мешавад. Ҳамин тариқ, «модар» на танҳо як воқеияти биологӣ, балки иҷтимоӣ-фарҳангист, ки муҳимтарин ҷанбаҳои ҳаёти инсон, аз ҷумла муҳаббат, ғамхорӣ, фидокорӣ ва пайванди наслҳоро таҷассум мекунад. Муҳаббати модар аксар вақт бо садоқати беандоза ва омодагӣ ба қурбониҳо барои некӯаҳволӣ ва хушбахтии фарзанд алоқаманд аст. Ғамхории модар на танҳо дар ҷанбаҳои моддӣ, балки дар дастгирии маънавӣ низ зоҳир мешавад. Таваҷҷуҳи беғаразонаи модар, гармӣ ва ҳузури модар эҳсоси амният ва муҳаббатро нисбат ба фарзанд эҷод мекунад. Қобилияти модар дар лаҳзаҳои душвор дар он ҷо будан ва гӯш кардан, бешубҳа, робитаи байни ӯ ва фарзандро мустаҳкам мекунад. Ҷанбаи дигари муҳими меҳри модар, бе шартии он аст. Яъне модарон омодаанд фарзандони худро сарфи назар аз муваффақият, хатогиҳо ва камбудиҳояшон дастгирӣ намуда, дӯст доранд. Ин ба кӯдак боварӣ мебахшад, ки новобаста аз вазъият ӯро қадр мекунад ва дӯст медоранд.
Модар дар ҳаёти мо нақши калидӣ мебозад ва ба мо дарсу арзишҳоеро меомӯзад, ки ба чигунагии дарк намудани ҷаҳони атроф ва рафтори мо таъсири амиқдоранд. Ғамхорӣ ва қурбониҳои ӯяк муҳаббати хоса ва бечунучаро эҷод намуда, ҷаҳонбинии моро ба бисёр ҷанбаҳои ҳаёт тағйир медиҳад.
Модарон барои мо намунаи меҳнатдӯстӣ ва фидокорӣ мебошанд. Саъю кӯшиш ва омодагии онҳо барои фидо кардани вақту қувваи худ барои мо манбаи илҳом аст. Ин мисол метавонад моро ба кӯшиш ва рушди худ ташвиқкунад. Ғайр аз ин модар ба мо таълим медиҳад, ки робитаҳои оилавӣ то чӣ андоза муҳиманд. Ғамхории ӯ барои ташаккули пайвандҳои мустаҳками оилавӣ замина фароҳам меорад ва мо арзиши дастгирӣ ва муҳаббатро дар дохили оила меомӯзем. Фаромӯш набояд сохт, ки арзишҳои ахлоқиро дар вуҷуди ҳар яки мо модар тарбия намудааст ва мо рост ва ботилро аз ҳам фарқ намуда, нисбат ба дигарон ростқавлу ҳамдардӣ зоҳир менамоем.
Кулли арзишҳои беҳтаринро дар вуҷуди мо модар тарбия мекунад, ки онҳо дар қабули қарорҳо ва амалҳои мо дар тӯли ҳаёт таъсири амиқ доранд, хислати моро ташаккул медиҳанд, афзалиятҳоро муайян мекунанд ва ба муносибатҳои мо бо одамони дигар таъсир мерасонанд. Ба шарофати тарбияи модар мо муносибатҳоро бар асоси муҳаббат, ғамхорӣ ва ҳамдигарфаҳмӣбунёд менамоем. Тарбияи модар дар хислат, арзиш ва рафтори мо осори амиқ мегузорад.
Дар вуҷуди ҳар як фард калимаи «модар» муҳаббати махсус ва бечунучаро эҷод менамояд. Модарон одатан дар вазъиятҳои мукаммал устуворӣва қатъият нишон медиҳанд. Қобилияти онҳо дар бартараф кардани мушкилиҳо ва қабули қарорҳои душвор барои фарзандон намунаи ибрат, қувват ва матонат мегардад. Аз ин лиҳоз меҳри модар лаҳзаҳои ҷовидона, анъанаҳо ва хотиротҳоеро ба вуҷуд меоварад, ки на танҳо зиндагии моро ғанӣмегардонад, балки моро бо наслҳои гузашта бо идомаи гарму пурмуҳаббати таърихи оила мепайвандад.
Метавон оид ба некиҳои модарони гиромиқадр ва дӯстдоштанӣ соатҳо сухан гуфт, аммо бояд донист, ки зиндагӣ аз зан барои модар шудан чӣ фидокориҳоро талаб менамояд. Дар умум метавон гуфт, модар будан таҷрибаи мураккаб ва гуногунҷанба буда, ҷанбаҳои ҷисмонӣ, эҳсосӣ ва иҷтимоии ҳаёти занро дар бар мегирад.Модарон фидокории беандоза нишон дода, вақт, қувва ва манфиати шахсии худро барои беҳбудии оилаи худ фидо мекунанд. Онҳо анъанаҳо, хотираҳо эҷод мекунанд ва дар хона фазои махсуси роҳатро фароҳам меоваранд. Мушкилоте ба мисли тағйироти ҷисмонӣ, вақти маҳдуд, мушкилоти эҳсосотӣ ва масъулиятҳои зиёди дигар тамоми модаронро водор месозанд, ки аз баҳри худ гузашта, танҳо дар фикри насл ва зиндагӣ бошанд. Модар ба ҳаёт маънӣ бахшида, дар оила сарчашмаи дастгириву муҳаббат мегардад.
Шумо, модарон меҳваре ҳастед, ки чархи оила дар атрофи он гардиш мекунад. Ғамхории Шумо насли ояндаро ташаккул медиҳад. Рузи модарон имкониятест барои қадр кардани меҳнат ва муҳаббати беандозаи Шумо. Аз фурсати муносиб истифода бурда, модарони меҳрубони кишварро ба ин рузи саид, ки ба оғози баҳори оламафрӯз рост меояд, табрику таҳният гуфта, барояшон пеш аз ҳама сиҳатмандии комил, иқболи нек, умри дароз ва хушиҳои зиндагиро таманно дорам. Бигузор дили Шумо Модарон ҳамеша монанди чашмаҳои куҳистони диёрамон, поку мусаффо ва мисли табиати ҳамешасабзи Тоҷикистон зебову муҷалло бошад!
Алиназарова Кифоят Ғуломназаровна ходими илмии шуъбаи таърихи давлат ва ҳуқуқи Институти фалсафа,сиёсатшиносӣва ҳуқуқи АМИТ
ОЛИМОНИ АКАДЕМИЯИ ИЛМҲО ВАЗИФАДОРАНД, КИ ДАР ИҶРОИ СЕ ҲАДАФИ СТРАТЕГИИ ДАВЛАТ – ТАЪМИНИ ИСТИҚЛОЛИЯТИ ЭНЕРГЕТИКӢ, РАҲОӢ АЗ БУНБАСТИ КОММУНИКАТСИОНӢ ВА ҲИФЗИ АМНИЯТИ ОЗУҚАВОРИИ МАМЛАКАТ НАҚШИ ФАЪОЛОНА ДОШТА БОШАНД.
Институти кимиёи ба номи В.И. Никитини Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон 3- адад.
