Самараи ваҳдати миллӣ ва тарғибу ташвиқҳои пайвастаи ғояҳои миллӣ буд, ки Тоҷикистон дар як марҳилаи кӯтоҳи таърихӣ дар арсаи сиёсати байналмилалӣ ба эҳтироми хосса ва дастовардҳои гуногун ноил гардида, аз ҷониби тамоми кишварҳо узви СММ пазируфта шудааст. Чуноне, ки Сарвари давлатамон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон таъкид менамояд: «То фаро расидани давраи бӯҳронӣ дар иқтисоди ҷаҳонӣ ба марҳалаи рушди устувори иқтисодӣ ворид шуда, дар самти беҳтар намудани сатҳ ва сифати зиндагии аҳолӣ ба хеле дастовардҳо ноил гардид»[1].
Пешвои миллат мафҳуми ваҳдатро бо диди сиёсӣ ва арзишҳои нав ғанӣ гардонида, қайд менамояд, ки: «Идеали сиёсии мо Ваҳдати миллӣ, муттаҳидию ягонагӣ, дӯстию бародарӣ ва пешрафти Ватани азизамон мебошад»[2]. Барои амиқтар гардидан ончунин иброз медоранд, ки: «Ҷумҳурии соҳибистиқлоли Тоҷикистон бо нигоҳ доштани хусусиятҳои хоси худ бо роҳе пеш рафтанист, ки кулли кишварҳои тараққикардаи дунё манфиаташро кайҳо дидаанд. Мундариҷаи онро пеш аз ҳама бунёд сохтани давлати демократии дунявӣ ва ҳуқуқбунёд, гузариш ба иқтисоди бозорӣ ва комёб шудан ба Ваҳдати миллӣ - ро ташкил медиҳад»[3].
Боиси ифтихор аст, ки имрӯз мардуми шарифи Тоҷикистон бо як таассуроти баланди меҳанпарастӣ 28-умин солгарди Рӯзи Ваҳдати миллиро, ки 27-уми июн фаро мерасад, бо тантана ҷашн мегиранд. Маҳз Ваҳдати миллӣ ва раванди сулҳи тоҷикон буд, ки баъди ҷанги шаҳрвандӣ бо кӯшишу талошҳои Президенти кишвар муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон мардум ба ин неъмати бузургу назаррас ноил гардиданд.
Имрӯз мо бо ифтихор гуфта метавонем, ки маҳз бо сарварии Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ва сиёсати пешгирифтаи ин фарзанди фарзонаи миллат дар роҳи созандагию ободкорӣ марҳила ба марҳила ба рушди соҳаҳои гуногун саҳм гузошта истодаем. Чуноне мушоҳидаҳо нишон медиҳанд, дар ҳамаи бахшҳои иқтисодию иҷтимоии кишвар пешравиҳои назаррас ба чашм мерасанд. Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон аз рӯзҳои аввали Сарвари кишвар интихоб гардидан, давра ба давра роҳи ҳалли мушкилоти соҳаҳоро меҷӯстанд.
Аз ҷумла, бунёди инфрасохтори иҷтимоӣ, бахусус, дар соҳаҳои маорифу тандурустӣ барои бартараф намудани мушкилоти ин ду соҳаи ҳаётан муҳим кӯшишу талошҳои зиёде намуданд. Маҳз бо шарофати Президенти кишвар дар самтҳои гуногуни соҳаи маориф, шуруъ аз базаи моддию техникӣ то ба ҳуҷҷатҳои меъёрии ҳуқуқӣ дар самтҳои гуногуни он мунтазам рӯ ба беҳбудӣ оварданд.
Ҳамзамон, сохтмонҳои азими аср роҳҳои мошингарди Кӯлоб- Хоруғ-Қулма-Қайроқурум, Душанбе-Хуҷанд-Чаноқ, нақбҳои «Шар-Шар», «Истиқлол», «Шаҳристон», "Чормағзак», нерӯгоҳҳои барқии обии «Сангтӯда-1», «Сангтӯда-2», хатҳои баландшиддати интиқоли нерӯи барқи «Ҷануб Шимол», «Хатлон Лолазор», «Лолазор Сангтӯда-1,2», «Роғун» , барқарор сохтани роҳу пулҳо, корам сохтани заминҳои нав далели бунёдкорию созандагии мардуми кишвар бо сарварии Пешвои миллат ва Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошад, ки ин ҳама аз неъмати муқаддаси Ваҳдати миллӣ дарак медиҳад.
Инчунин, дар ҷумҳурӣ гузаронидани ислоҳоти иқтисодӣ, равнақу ривоҷ ёфтани муносибатҳои бозаргонӣ , хусусигардонии моликият, ба деҳқонон барои истифодаи доимӣ додани 75 000 га замин, ташкили хоҷагиҳои деҳқонӣ ба ихтиёри худи хоҷагиҳо вогузор намудани даромад аз ҳосилоти замин ва як қатор тадбирҳои дигари иқтисодӣ на танҳо сатҳи ҳаёти иқтисодии аҳолии деҳоту шаҳрҳоро баланд бардоштанд, балки заҳматкашони Тоҷикистонро дар атрофи Президент сарҷамъ оварданд[4].
Дар умум, Ваҳдати миллӣ дар рушду пешравиҳои ҳаёти ҷомеа нерӯ бахшида, ҳар як сокини кишвари азизамонро водор месозад, ки ин неъмати бебаҳоро бо тамоми ҳастиаш нигоҳ доранд. Зеро то замоне, ки Сулҳу Ваҳдат ҳукмфармо аст, ҳуқуқу озодиҳои шаҳрвандон ҳифз мегардад. Таърих нишон медиҳад, ки мардуми тоҷик аз ибтидо миллати созандаю бунёдкор, меҳанпарасту сулҳдӯст, бохираду адолатхоҳ ва фарҳангпарвар мебошанд. Аз ин рӯ, моро зарур аст, ки ҳамеша паҳлӯи ҳамдигар истода, таҳти сарварии Пешвои миллат ҳамқадами замона бошем, Ваҳдати миллии ва дигар арзишҳои миллии кишвари маҳбубамонро бо сари баланд нигоҳ дорем. Чуноне Сарвари кишвар таъкид менамоянд: «Мо бояд ба якдигар бовар кунем, дар симои якдигар дӯст, бародар, ҳамватан ва ҳамтақдирро бинем»[5].
Ходими хурди илмии Шуъбаи география ва зондкунии
фосилавии Раёсати АМИТ Раҳмонова Ф.А.
[1] Паёми Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, 15-уми апрели соли 2009. / «Ҳақиқати Суғд», 18 апрели соли 2009
[2] Эмомалӣ Раҳмон. Тоҷикистон: даҳ соли истиқлолият, ваҳдати миллӣ ва бунёдкорӣ. – Душанбе: Ирфон, 2001. – с.207. ҷ.1
[3] Эмомалӣ Раҳмон. Тоҷикистон: даҳ соли истиқлолият, ваҳдати миллӣ ва бунёдкорӣ. – Душанбе: Ирфон, 2001. – с.208. ҷ.1
Аз ҷумла ёддошти тафоҳум миёни Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон ва Пажуҳишгоҳи муҳандисии генетика ва биотехнологияи Ҷумҳурии Исломии Эрон.
Аз рӯйи натиҷаҳои мулоқоти музокироти сатҳи олии Тоҷикистону Эрон бо иштирок ва дар ҳузури Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ва Ҷумҳурии Исломии Эрон муҳтарам Масъуд Пизишкиён 23 санади нави ҳамкорӣ ба имзо расид.
Аз ҷумла ёддошти тафоҳум миёни Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон ва Пажуҳишгоҳи муҳандисии генетика ва биотехнологияи Ҷумҳурии Исломии Эрон.
Аз рӯйи натиҷаҳои мулоқоту музокироти сатҳи олии Тоҷикистону Эрон бо иштирок ва дар ҳузури Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ва Ҷумҳурии Исломии Эрон муҳтарам Масъуд Пизишкиён 23 санади нави ҳамкорӣ ба имзо расид.
Зери Баёнияи муштараки Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Президенти Ҷумҳурии Исломии Эрон сарони ду давлат – муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ва муҳтарам Масъуд Пизишкиён имзо гузоштанд.
Дигар санадҳои имзошуда инҳоянд:
— Барномаи ҳамкорӣ миёни Вазорати корҳои хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Вазорати умури хориҷии Ҷумҳурии Исломии Эрон;
— Барномаи иҷрои ҳамкорӣ миёни Вазорати нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Созмони банодир ва дарёнавардии Ҷумҳурии Исломии Эрон дар рушди транзити бор тариқи бандари Чобаҳор;
— Ёддошти тафоҳум миёни Вазорати меҳнат, муҳоҷират ва шуғли аҳолии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Вазорати мероси фарҳангӣ, гардишгарӣ ва саноеи дастии Ҷумҳурии Исломии Эрон оид ба ҳамкорӣ дар соҳаи ҳунарҳои миллӣ ва муосир;
— Нақшаи чорабиниҳо оид ба татбиқи Ёддошти тафоҳум миёни Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Ҳукумати Ҷумҳурии Исломии Эрон оид ба ҳамкорӣ дар соҳаи саноат ва технологияҳои нав барои давраи солҳои 2025-2027;
— Ёддошти тафоҳум миёни Донишгоҳи миллии Тоҷикистон ва Пажуҳишгоҳи муҳандисии генетика ва биотехнологияи Ҷумҳурии Исломии Эрон;
— Ёддошти тафоҳум миёни Донишгоҳи аграрии Тоҷикистон ба номи Шириншоҳ Шоҳтемур ва Пажуҳишгоҳи муҳандисии генетика ва биотехнологияи Ҷумҳурии Исломии Эрон;
— Барномаи амалҳои муштарак ба Ёддошти тафоҳуми ҳамкорӣ миёни Вазорати тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Созмони беҳзистии Ҷумҳурии Исломии Эрон дар заминаҳои иҷтимоӣ ва ҳимоят аз гурӯҳҳои осебпазир;
— Ёддошти тафоҳум миёни Донишгоҳи давлатии тиббии Тоҷикистон ба номи Абӯалӣ ибни Сино ва Пажуҳишгоҳи муҳандисии генетика ва биотехнологияи Ҷумҳурии Исломии Эрон;
— Ёддошти тафоҳум миёни Маркази ҷумҳуриявии илмии хуни Тоҷикистон ва Созмони интиқоли хуни Эрон;
— Ёддошти тафоҳум дар заминаи беҳдошти чорво ва байторӣ миёни Кумитаи бехатарии озуқавории назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Вазорати ҷиҳоди кишоварзии Ҷумҳурии Исломии Эрон;
— Ёддошти тафоҳум миёни Кумитаи кор бо занон ва оилаи назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Ноиби Президент оид ба кор бо занон ва оилаи Ҷумҳурии Исломии Эрон оид ба ҳамкорӣ дар самти занон ва оила;
— Ёддошти тафоҳум миёни Агентии назорати давлатии молиявӣ ва мубориза бо коррупсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Ташкилоти генералии нозиротии Ҷумҳурии Исломии Эрон оид ба ҳамкорӣ дар самти муқовимат ба коррупсия;
— Ёддошти тафоҳуми ҳамкорӣ миёни Агентии инноватсия ва технологияҳои рақамии назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Вазорати иртиботот ва фанноварии иттилооти Ҷумҳурии Исломии Эрон;
— Ёддошти тафоҳум оид ба ҳамкорӣ миёни Агентии омори назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Маркази омори Ҷумҳурии Исломии Эрон;
— Ёддошти тафоҳуми ҳамкорӣ миёни Агентии стандартизатсия, метрология, сертификатсия ва нозироти савдои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Созмони миллии стандарти Ҷумҳурии Исломии Эрон дар соҳаи стандартизатсия ва метрология;
— Ёддошти тафоҳум дар бораи ҳамкорӣ дар соҳаи технологияҳои иттилоотию коммуникатсионӣ байни Хадамоти алоқаи назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Вазорати технологияҳои иттилоотию коммуникатсионии Ҷумҳурии Исломии Эрон;
— Ёддошти тафоҳуми омӯзишӣ миёни Хадамоти гумруки назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Маъмурияти гумруки Ҷумҳурии Исломии Эрон;
— Ёддошти тафоҳум миёни Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон ва Пажуҳишгоҳи муҳандисии генетика ва биотехнологияи Ҷумҳурии Исломии Эрон;
— Ёддошти тафоҳум миёни Саридораи бойгонии назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Созмони аснод ва Китобхонаи миллии Ҷумҳурии Исломии Эрон;
— Ёддошти тафоҳуми ҳамкорӣ миёни Маркази тадқиқоти стратегии назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Маркази Пажӯҳишии Шурои исломии Ҷумҳурии Исломии Эрон;
— Ёддошти тафоҳум оид ба ҳамкорӣ миёни Муассисаи давлатии Маркази исломшиносӣ дар назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Маркази таҳқиқоти илмии Маҷмаи ҷаҳонии тақриби мазоҳиби исломии Ҷумҳурии Исломии Эрон;
— Ёддошти тафоҳуми ҳамкорӣ миёни Палатаи савдо ва саноати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Ширкати саҳомии Намоишгоҳҳои байналмилалии Ҷумҳурии Исломии Эрон дар соҳаи намоишгоҳӣ.
15 январи соли равон дар ҳошияи баргузории Форум президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт бо Вазири мероси фарҳангӣ, гардишгарӣ ва саноии дастии Ҷумҳурии Исломии Эрон Саидризо Солеҳ Амирӣ мулоқот анҷом дод.
Зимни мулоқот ҷонибҳо доир ба масъалаҳои таҳлил ва муайян намудани самтҳои афзалиятноки корҳои муштараки илмӣ, мусоидат ба ҳамгироии самараноки илмӣ дар кишварҳои Тоҷикистону Эрон, таҳия ва лоиҳаҳои нав илмӣ, ташкил ва гузаронидани экспедитсияҳои якҷояи илмӣ, мусоидат ба паҳн намудани таҷрибаи истеҳсолот дар соҳаи илм дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Ҷумҳурии Исломии Эрон бо мақсади баланд бардоштани сифати тайёр намудани кадрҳои илмӣ мубодилаи афкор намуданд.
Инчунин, ҷиҳати муайян намудани самтҳои афзалиятноки рушди таҳқиқоти илмӣ бунёдӣ ва таҳияи тадбирҳо оид ба ҷорӣ намудани натиҷаи онҳо дар самти илми муосир изҳори назар карда шуд.
Дар мулоқот зикр гардид, ки мо дар оянда бояд дар масъалаҳои ба даст овардани созишнома оид ба самтҳои афзалиятноки якҷояи таҳқиқотҳои илмӣ, ҳамоҳангсозии лоиҳаҳои муштараки илмии Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон бо Ҷумҳурии Исломии Эрон, ба даст овардани мавқеи мувофиқ дар бобати ташкил ва гузаронидани таҷрибаи илмӣ табодули афкор намуда, дар ин самт ҳамкориҳои илмиро тақвият бахшем.
15 январи соли равон дар ҳошияи сафари давлатии Президенти Ҷумҳурии Исломии Эрон Масъуд Пизишкиён ба Ҷумҳурии Тоҷикистон дар Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон Форуми олимону пажуҳишгарони Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Ҷумҳурии Исломии Эрон бо иштироки олимону пажуҳишгарони ду кишвар баргузор гардид.
Дар кори Форум президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт ҳусни оғоз бахшида, ташрифи олимону пажуҳишгарони кишвари ба мо дӯсту ҳамзабонро ба академия хайрамақдам гуфт.
Таъкид гардид, ки солҳои охир густаришу таҳкими робитаҳои дӯстӣ ва ҳамкории гуногунҷанба миёни Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Ҷумҳурии Исломии Эрон тақвият ёфтаанд. Маҳз ба роҳ мондани ҳамкориҳои гуногунҷанба бо ин кишвари дӯсту ҳамзабон аз сиёсати дӯстонаи роҳбарони ду кишвар сарчашма мегирад.
Бояд гуфт, ки дар доираи ин ҳамкориҳо олимону пажуҳишҳгарони ду кишвари ҳамзабон пайваста дар якҷоягӣ таҳқиқотҳои илмӣ гузаронида, таъриху фарҳанги бою ғании хешро зинда нигоҳ доштаанд. Ҳамин аст, ки осори пурмуҳтавои олимону бузургони тоҷику форс аз қадим миёни оламиён машҳур гардида, дар миёни ҳаводорони шеъру адаб ҷойгоҳи махсусро касб намудааст.
Лозим ба ёдоварист, ки имрӯз олимону пажуҳишгарони Ҷумҳурии Исломии Эрон ва Ҷумҳури Тоҷикистон, ки ҳарду ворисони аслии Абуабдуллоҳи Рудакӣ ва Фирдавсии Тусӣ ба ҳам омада, баҳри тақвиат бахшидани корҳои илмӣ – таҳқиқотӣ ва мустаҳкам намудани робитаҳои илмӣ дар форум иштирок намуданд.
Дар идомаи Форум мушовири калони бахши ёрдамчии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба масъалаҳои рушди иҷтимоӣ ва робита бо ҷомеа Абдуллозода Масрур Аҳмад, Вазири мероси фарҳангӣ, гардишгарӣ ва саноии дастӣ Саидризо Солеҳ Амирӣ ва дигар пажуҳишгарон суханронӣ намуданд.
Ҳадаф аз баргузор намудани Форум таҳкими минбаъдаи ҳамкориҳои бисёрҷониба ва дуҷонибаи байнидавлатӣ дар соҳаи илму фановарӣ, муттаҳид намудани нерӯи илмии олимони Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Ҷумҳурии Исломии Эрон, инчунин баррасии масъалаҳои ҳамоҳангсозии таҳқиқотӣ илмӣ дар доираи як платформа мебошад.
Инчунин, бо мақсади мустаҳкам намудани равобитҳои илмию таҳқиқотии олимону пажуҳишгарони Тоҷикистон ва Эрон дар Форум масъалаҳои таҳлил ва муайян намудани самтҳои афзалиятноки корҳои муштараки илмӣ, мусоидат ба ҳамгироии самараноки илмӣ дар кишварҳои Тоҷикистону Эрон, таҳия ва лоиҳаҳои нав илмӣ, ташкил ва гузаронидани экспедитсияҳои якҷояи илмӣ, мусоидат ба паҳн намудани таҷрибаи истеҳсолот дар соҳаи илм дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Ҷумҳурии Исломии Эрон бо мақсади баланд бардоштани сифати тайёр намудани кадрҳои илмӣ, муайян намудани самтҳои афзалиятноки ушди таҳқиқоти илмӣ бунёдӣ ва таҳияи тадбирҳо оид ба ҷорӣ намудани натиҷаи онҳо дар самти илми муосир мавриди таҳлилу баррасӣ қарор дода шуданд.
Қайд гардид, ки мо дар оянда бояд дар масъалаҳои ба даст овардани созишнома оид ба самтҳои афзалиятноки якҷояи таҳқиқотҳои илмӣ, ҳамоҳангсозии лоиҳаҳои муштараки илмии Академияи илмҳои Тоҷикистон бо Ҷумҳурии Исломии Эрон, ба даст овардани мавқеи мувофиқ дар бобати ташкил ва гузаронидани таҷрибаи илмӣ табодули афкор намуда, дар ин самт ҳамкориҳои илмиро тақвият бахшем.
Дар идома олимону пажуҳишгарони Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Ҷумҳурии Исломии Эрон маърӯза намуда, оид ба дурнамо ва рушди ҳамкориҳои илмию таҳқиқотии ҷонибҳо суханронӣ намуданд.
БОЗДИДИ ОЛИМОНУ ПАЖУҲИШГАРОНИ ҶУМҲУРИИ ИСЛОМИИ ЭРОН АЗ НАМОИШИ ДАСТОВАРДҲОИ ОЛИМОНИ АМИТ
15 январи соли равон қабл аз баргузории Форум олимону пажуҳишгарони Ҷумҳурии Исломии Эрон, Вазири мероси фарҳангӣ, гардишгарӣ саноии дастӣ Саидризо Солеҳ Амирӣ, Сафири Фавқулода ва Мухтори Ҷумҳурии Исломии Эрон дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷаноби Алиризо Ҳақиқиён аз намоиши дастовардҳои олимону пажуҳишгарони муассисаҳои илмӣ таҳқиқотии Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон дидан намуда, зимнан ба дастовардҳои олимону муҳақиқони муассисаҳои илмии Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон баҳои баланд доданд.
Зимни боздид меҳмононро президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт ва дигар олимон ҳамроҳӣ намуданд. Қайд кардан ба маврид аст, ки муассисаҳои илмии таҳқиқотии Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон дар тули солҳои соҳибистиқлолии кишвар дар пешбурди корҳои илмию таҳқиқотӣ саҳми назаррас гузошта, дар самтҳои гуногун дастовардҳои арзишмандро ба даст овардаанд.
Ёдовар шудан ба маврид аст, ки натиҷаи ҳамаи ин дастовардҳо маҳз таваҷҷуҳи бевоситаи Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон аст, ки барои олимону пажуҳишгарон тамоми шароиту имкониятҳои мавҷударо фароҳам овардаанд.
Бояд гуфт, ки аз рӯзҳои нахустини сари ҳокимият омаданашон Президенти мамлакат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба ин қишри пешбаранда ва муаррифкунандаи илм таваҷҷуҳи хосса зоҳир намуда, барои пешрафт ва шароити модиву техникии олимон корҳои муҳимро ба анҷом расонидаанд.
Хониши сиёсӣ. БАЛАНД БАРДОШТАНИ ҶАҲОНБИНӢ ВА ЗЕҲНИЯТУ ТАФАККУРИ ИЛМИИ МУҲАҚҚИҚОНИ ҶАВОН
Боиси тазаккур аст, ки бо роҳнамоӣ ва ташаббуси президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт дар доираи фаъолияти Шурои олимони ҷавони АМИТ курси “Роҳбарони сиёсӣ” ба роҳ монда шудааст.
Вобаста ба ин, санаи 14 январи соли 2025 зимни нишасти 10-уми ин иқдом дар Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон бо иштироки академики Академияи миллии илмҳои ТоҷикистонКароматулло Олимов хониши сиёсӣ баргузор гардид.
Дар раванди чорабинӣ Раиси Шурои олимони ҷавони АМИТ, мудири шуъбаи Шарқи Миёна ва Наздики Институти омӯзиши масъалаҳои давлатҳои Осиё ва Аврупои АМИТ, н.и.ф., Зиёев Субҳиддин оид ба ҷанбаҳои гуногуни баланд бардоштани ҳисси ватандӯстӣ, ҳувияти баланди миллӣ, дарки хештаншиносӣ ва эҳтиром гузоштан ба илму олимон сухан гуфта, аз ҳузури меҳмон истиқболи нек намуд.
Академик Кароматулло Олимов ниҳоят маърӯзаи саривақтӣ ва муҳиму пурмуҳтаво ироа намуданд, ки аз ин сӯҳбат ҳозирин ва олимони ҷавони АМИТ бардоштҳои муфид гирифтанд.
Меҳвари маърӯзаро ҷаҳонбинӣ ва зеҳнияту тафаккури илмӣ ташкил дода, устод Кароматулло Олимов ҷавононро барои арҷ гузоштан ба муқаддасоти миллӣ, аз таъриху фарҳангу забони пурғановатамон бархурдор гаштан ва ҳамеша барои ҳифзи манфиатҳои давлатӣ, марзу буми кишвар, Истиқлолу Ваҳдати миллиамон омода будан роҳнамоӣ намуданд.
13 январи соли равон бо мақсади иҷрои дастуру супоришҳои Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон таҳти Раёсати президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт бо ҷалби роҳбарони сохторҳои гуногуни академия ҷаласаи назоратӣ баргузор гардид.
Дар ҷаласа таъкид гардид, ки дар Паёми имсолаи худ Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ҷиҳати вусъат бахшидан ба равандҳои инноватсионӣ ва истифодаи ҳамаҷонибаи имкониятҳои технологияҳои рақамӣ дар иқтисодиёт солҳои 2025 – 2030- ро «Солҳои рушди иқтисоди рақамӣ ва инноватсия» эълон намуданд.
Таъкид гардид, ки гузаштан ба иқтисоди рақамӣ ва инноватсия яке аз роҳҳои асосии расидан ба рушди иқтисодиёти давлатӣ ва пешрафт дар тамоми соҳаҳои хоҷагии халқ мебошад.
Инчунин, дар Паёми имсола Пешвои муаззами миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон, “Барномаи давлатии тайёр кардани кадрҳои баланди илмӣ барои солҳои 2021-2030” – ро мавриди таҳлилу баррасӣ қарор дода, барои амалисозии он ба масъулин дастуру супоришҳои мушаххас доданд.
Зимни ҷаласа масъалаи таҳкими заминаи моддиву техникӣ муассисаҳои илмӣ баррасӣ гардид. Бояд гуфт, ки муҳайё намудани шароити мусоиди корӣ ва бо техникаву технологияҳои ҳозиразамон муҷаҳаз намудани базаи муассисаҳои илмию таҳқиқотӣ яке аз масъалаҳое аст, ки зери таваҷҷуҳи бевоситаи Пешвои муаззами миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон қарор дорад. Аз ин рӯ, мо бояд ба ин масъала ҷиддӣ муносибат намуда, барои амалисозии ин дастуру супоришҳо тадбирҳои муҳим андешем.
Ҳамзамон таъкид гардид, ки дар ҳошияи сафари кории Президенти Ҷумҳурии Эрон ба Тоҷикистон дар Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон баргузории Форуми олимони ҷавони Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Эрон ба нақша гирифта шудааст. Дар доираи ин ҷиҳати дар сатҳи баланд баргузор намудани форуми мазкур ба масъулин дастурҳои мушаххас дода шуд.
Дар идома он нафароне, ки тибқи Фармоиши Комиссияи олии аттестатсионии назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон шаҳодатномаи номзадӣ ва докторияшон тасдиқ гардидааст аз ҷониби роҳбарият ба соҳибонашон супорида шуд.
10 январи соли равон дар толори Раёсати Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон маҷлиси умумии ҳисоботӣ оид ба муҳимтарин натиҷаҳои фаъолияти илмӣ ва илмию ташкилии Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон дар соли 2024 ва вазифаҳо барои соли 2025 мавриди муҳокима ва баррасӣ қарор гирифт.
Дар маҷлиси умумӣ президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт, намояндаи Дастгоҳи иҷроияи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Сафарзода Анвар, олимону академикон ва роҳбарону намояндагони сохторҳои гуногуни академия иштирок доштанд.
Баъд аз суханронии узви вобастаи Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон Имомзода Маҳмадюсуф ҳисоботи президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт дар соли 2024 ва вазифаҳо барои соли 2025 мавриди муҳокима қарор гирифт, ки он бо мақсади дастуру супоришҳои Асосогузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар Паёми худ ба Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 28 декабри соли 2024 ва мулоқот бо аҳли илм ва маорифи кишвар, инчунин Стратегияи Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаҳои илм, технология ва иноватсия барои давраи то соли 2030 ва Нақшаи кории Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон дар соли 2024 ба роҳ монда шуд.
Зимни ироаи ҳисоботи худ президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт дар бораи ҳар як бахши фаъолияти Раёсати Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон дар соли 2024 ба тафсил сухан ронд. Қайд кардан ба маврид аст, ки дар вохурии навбатии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои миллат муҳтарм Эмомалӣ Раҳмон бо аҳли илму маориф масъалаҳои муҳиму меҳварии илми тоҷик ва низоми маориф мавриди таҳлилу баррасӣ қарор гирифт ва ба Академияи милли илмҳои Тоҷикистон вазифаҳои мушаххас дода шуд.
Ҳамчунин зикр шуд, ки 30 майи соли 2024 дар Кохи Ваҳдат мулоқоти навбатии Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо аҳли илм ва маорифи кишвар доир гардид. Дар ин радиф дар асоси нақша чорабини оид ба иҷроиши дастуру супоришҳои Президенти ҶТ Пешвои миллат, корҳо дар АМИТ бо маром идома дорад.
Яке аз санаҳои таърихи ин 29 октябри соли 2024 ташрифи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ва Раиси Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Раиси шаҳри Душанбе муҳтарам Рустами Эмомалӣ ба АМИТ, ин бинои нави Маркази минтақавии бехатарӣ, амният ва кафолати химиявӣ, биологӣ, радиатсионӣ ва ядроии Академияи миллии илмҳои Тоҷикистонро мавриди баҳрабардорӣ қарор доданд. Марказ 4 ошёна буда, дорои 16 озмоишгоҳи инноватсионии илмӣ-таҳқиқотии самтҳои химия, биология ва нодиртарин озмоишгоҳҳои илмии соҳаи иммунологӣ, вирусологӣ, бехатарӣ ва амнияти биологӣ ва криминалистикаи ядроӣ буда, барои омӯзиш ва ташхиси маводи химиявӣ, биологӣ, радиатсионӣ ва ядроӣ хизмат менамояд. Бо ифтитоҳи озмоишгоҳҳо қадами муҳиме баҳри таҳкими амният ва иқтидори илмӣ на танҳо дар Ҷумҳурии Тоҷикистон, балки дар тамоми минтақаи Осиёи Марказӣ гузошта мешавад.
Пас аз маросими тантанавии ифтитоҳи озмоишгоҳҳо Сарвари давлат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо 5 лоиҳаи нави сохтмони биноҳои марказҳои илмию таҳқиқотӣ шинос шуданд. Иттилоъ дода шуд, ки 3 лоиҳа дар асоси ҳамкории Ҷумҳурии Тоҷикистон бо Ҷумҳурии Мардумии Чин рӯйи кор омадааст; лоиҳаи бинои Институти илмӣ-таҳқиқотии автомобилҳои нави барқӣ, лоиҳаи бинои Маркази экспедитсия ва санҷиши сарватҳои маъданӣ, лоиҳаи бинои Маркази илмии технологияҳои иттилоотӣ, лоиҳаи бинои Маркази байналмилалии омӯзишии муқовимат ба терроризм бо истифода аз силоҳи қатли ом ва маводи химиявӣ, биологӣ, радиатсионӣ ва ядроии Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, лоиҳаи бинои филиали Агентии амнияти химиявӣ, биологӣ, радиатсионӣ ва ядроии Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон дар шаҳри Бохтар муаррифӣ гардиданд.
Қайд гардид, ки дар соли 2024 олимони АМИТ таҳқиқотро аз рӯйи 110 мавзуъ, аз ҷумла 68 мавзуи илмӣ-таҳқиқотии бунёдӣ, 14 мавзуи илмӣ-таҳқиқотии амалӣ ва 28 мавзуи илмӣ-таҳқиқотии бунёдию амалӣ идома дода, натиҷаҳои назаррас ба даст оварданд.
Боиси ифтихор аст, ки Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон дар соли 2024 дар раддабандии байналмилалӣ байни муассисаҳои илмию таҳқикотӣ ва муассисаҳои таҳсилоти олӣ, аз ҷумла китобхонаи электронӣ (e-library) ва Шохиси россиягии иқтибосоварии илмӣ (яъне РИНЦ)-и Федератсияи Россия мавқеи худро мустаҳкам намуд. Дар ин сол Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон шохиси Хиршро аз рӯйи ҳамаи маводи дар китобхонаи электронӣ (e-library) нашршуда аз 10 ба 51, аз рӯйи ҳамаи маводи дар РИНЦ нашршуда аз 10 ба 49 ва аз рӯйи ҳамаи маводи дар ҷавҳари РИНЦ нашршуда аз 5 ба 42 расонида, миёни 49 муассисаи илмӣ ва таҳсилоти олии касбии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷойи аввалро ишғол намуд. Ҳамзамон, шумораи тамоми маводи дар китобхонаи электронӣ нашршудаи олимони АМИТ 6692 ададро ташкил дода, миқдори маводи нашршуда, ки аз онҳо иқтибос овардаанд, ба 19595 адад расонида шуд.
Дар робита ба ҳисоботи президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт дар соли 2024 намояндаи Дастгоҳи иҷроияи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, олимону академикон фикру андешаҳои худро иброз дошта, ҳисоботро қаноатбахш ҳисобиданд.
Умуман, ҳайати кормандони илмии Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон соли 2024-ро бо дастовезҳои хуби илмию таҳқиқотӣ натиҷагирӣ карда, азм доранд, ки соли 2025-ро бо сарбаландӣ ва ҳисси баланди масъулиятшиносӣ дар тарбияи мутахассисони илмӣ ҷамъбаст намоянд. Раёсати Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон барои корҳои назарраси анҷомдодашуда ба ҳайати кормандони илмӣ изҳори миннатдорӣ намуда, аҳли олимонро барои хубтару пурсамартар намудани дастовардҳои илмӣ даъват менамояд. Инчунин, зумрае аз олимону кормандон барои заҳмати пурсамарашон дар соҳаи илм бо ифтихорномаҳои Раёсати Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон қадрдонӣ гардонида шуданд.
