Иҷлосияи XVI Шурои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон яке аз сарнавиштсозтарини рӯйдодҳои таърих муосири тоҷикон ба ҳисоб меравад. Ин иҷлосия Тоҷикистонро аз хатари ҷудошавӣ ва нобуд шудани сохтори давлатӣ наҷот дод, роҳбарияти нави сиёсиро ба вуҷуд овард, замина сулҳу ризоятро гузошт ва пояҳои давлатдории муосири миллиро устувор кард.
Ба ин хотир тақдири миллати тоҷик ва сароғози давлатдории навини тоҷикон дар сессияи XVI ҳали худро ёфт. Соли 1992 Тоҷикистон ба буҳрони сиёсӣ ва низоми амиқ гирифтор буд. Дар бисёри аз минтақаҳо бархӯрдҳои гурӯҳӣ, бархостҳои сиёсӣ ва зиддияти мусаллаҳона ба суботи амнияти миллӣ таҳдиди ҷиддӣ эҷод карда бошад сохторҳои давлатӣ амалҳои аз фаъолият бозмонда, идораҳои давлатӣ бо мушкилоти сахти идорӣ рӯ ба рӯ шуданд.
Хатари парокандашавии кишвар ва нобуд шудани пояҳои давлатдории тоҷикон ба миён омада буд. Дар чунин вазъ зарурати баргузор намудани сессияи фавқулод ава сарнавиштсозӣ парламент ба миён омад, то роҳҳои ҳаллу фасли буҳрон ва наҷоти давлат муайян карда шавад.
Муҳимтарин рӯйдодҳои ин сессия интихоби Эмомалӣ Раҳмон ба сифати Раиси Шурои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва таъсири роҳбарии он ба сохти давлатдори тоҷикон буд.
Ин интихоб марҳилаи тозаи сиёсиро дар кишвар оғоз намуд, ки ба муттаҳитсозии ҷомеа, барқарорсозии сохторҳои давлатӣ ва роҳандозии музокироти сулҳ такон бахшид.
Таърихи минбаъда нишон дод, ки баромади роҳбарияти нав бо иродаи қавӣ ва сиёсати сулҳҷуёна ба суботи деринаи Тоҷикистон ба буҳрон гирифтор замина гузошт.
Суханрониҳои зерини Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бояд шиори зиндагии мову Шумо бошад: “Тоҷикистон алҳақ, як неъмати Худодод, як муъҷизаи табиат, як пора биҳишти рӯйи Замин аст. Мисли сарзамини мо табиати нотакрор, оби софу зулол, чашмаҳои ширин, кӯҳҳои зебову сарбаланди дорои сарватҳои бойи зеризаминӣ, набототу ҳайвоноти нодир дар ягон гӯшаи олам вуҷуд надорад. Пас месозад, ки шукри ҳар пора замину ҳар қатра обаш кунем ва ин ҳама дороияшро, ки сарчашмаи ҳаёти мост, оқилона истифода намоему тозаю озода нигоҳбон бошем”.
Имрӯзҳо шукрона ба Пешвои миллат менамоем, ки дар як давлати тенҷу ором зиндаги мекунем, фаъолияти кори дорем, ва аз пешравиҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон хело хурсанд мебошем.
Боиси ифтихор аст, ки Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ҳамчун олими гуногунҷабҳаи Тоҷикистони навин ҳисоб рафта ба оламиён намунаи ибрат аст. Махсусан ташаббусҳои созандаи Пешвои миллат дар соҳаи об, пеш аз ҳама ба таҳкими ҳамкорӣ ва танзими муносибат дар соҳаи ҳаётан муҳим нигаронида шудааст. Гузашта аз ин, саъю талоши пайгиронаи Пешвои миллат барои барқарории сулҳу субот ва сарҷамъии миллӣ басо нодир ва арзишманд арзёбӣ мегарданд. Имрӯзҳо таҷрибаи сулҳи тоҷикон дар бобати ҳалли мусолиматомези низоъ ҳам аз лиҳози назариявӣ ва ҳам аз нигоҳи амалӣ ба сарвати илми сиёсатшиносии ҷаҳонӣ мубаддал шудааст. Таҷрибаи сулҳи тоҷикон, ғайр аз ин ки роҳи моро барои пешрафти минбаъда равшан кард, аҳамияти байналмилалӣ низ дорад ва метавонад ҷиҳати ҳалли мушкилоти кишварҳои гуногун мавриди истифода қарор гирад. Беҳуда нест, ки таҷрибаи мо дар самти таъмини сулҳ, ба Ватан ва макони зисти доимиашон баргардондани қариб як миллион гуреза ва ташкили ҳамгироии иҷтимоӣ аз тарафи ташкилоту созмонҳои бонуфуз, аз ҷумла Созмони Милали Муттаҳид, Созмони амният ва ҳамкорӣ дар Аврупо воқеъбинона арзёбӣ шуда, ҳамчун шеваи нодири сулҳофарӣ эътироф гардидааст.
Мо олимони Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон бовар мекунонем ба қадри меҳнату талошҳои Пешвои миллат мерасем ва сатҳи илми тоҷикро дар сатҳи баланд мебардорем.
Мирзораҳимзода А.К. доктори илмҳои биологӣ, ноиби президент – Раиси Шуъбаи илмҳои биологияи Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон
бо мақсади омухтани Хитойи ҳозира, комёбиҳо ва таҷрибаи он ташкил намудани Маркази омузиши Хитойи ҳозираро ба мақсад мувофиқ мешуморем (ин масъаларо намояндагони мо бо Академияи илмҳои ҷамъиятии Хитой ва университети КАОН муҳокима карданд);
