28-уми декабри соли 2024 дар ҷаласаи муштараки Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки дар бинои Парламенти кишвар баргузор гардид, Паёми Президенти кишвар, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар бораи самтҳои асосии сиёсати дохилию хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон баён гардид.
Дар Паёми худ Пешвои муаззами миллат тамоми соҳаҳои фаъолияти давлату ҷамъиятро фаро гирифта, аз ҷумла масъалаҳои рушди иқтисодию иҷтимоӣ, корҳои ободонӣ, сиёсати иқтисодӣ, молиявию андоз, такмили заминаҳои ҳуқуқӣ, рушди инфрасохтори рақамӣ ва рақамикунонии хизматрасониҳои давалатӣ, рушди сармояи инсонӣ, истифодаи зеҳни сунъӣ ва таъмини амнияти киберии махзанҳои маълумот, рушди соҳибкории рақамӣ ва савдои электронӣ, дастгирии соҳибкорӣ ва рушди саноату истеҳсолот, энергетика ва истиқлолияти энергетикӣ, таҳкими инфрасохтор ва роҳҳо, фазои сармоягузорӣ, саёҳӣ, кишоварзӣ, ҳифзи иҷтимоӣ, маориф, фарҳанг, шуғли аҳолӣ, таълим ва касбомӯзӣ, ҷавонон, занону бонувон, терроризму экстремизм ва масъалаҳои дигарро баррасӣ намуданд.
Яке аз бахшҳои муҳим ва муфассали Паём ба рушди илму маориф бахшида шуда буд, ки Сарвари кишвар аҳамияти ин ду соҳаи стратегиро таъкид намуда, онҳоро ҳамчун омили асосии таъмини пешрафти Тоҷикистон ва тарбияи наслҳои нав баҳогузорӣ намуданд.
Бо назардошти афзоиши аҳолӣ ва зарурати фароҳам овардани шароит барои таълиму тарбияи кӯдакону наврасон, аз Ҳукумати мамлакат ва мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатӣ талаб карда шуд, ки дар панҷ соли оянда бунёди 800 муассисаи таҳсилоти томактабӣ ва беш аз 1000 муассисаи таҳсилоти миёнаи умумиро таъмин намоянд. Ин иқдом барои афзоиши фарогирии кӯдакони синни томактабӣ ва зиёд кардани имконияти дастрасӣ ба таҳсилоти миёна дар маҳалҳои гуногун зарур мебошад.
Ҳамчунин, таваҷҷуҳи хоса ба такмили сифати таълим, сатҳи касбии омӯзгорон ва ворид намудани технологияҳои муосири таълимӣ равона карда шудааст. Таҳкими заминаи моддиву техникии муассисаҳои таълимӣ, такмили мазмуну мундариҷаи таҳсилот ва омодасозии кадрҳои баландихтисос ҳамчун вазифаҳои афзалиятнок таъкид шудаанд. Бо ин мақсад, Президенти кишвар супориш доданд, ки ба ҷорӣ намудани равияҳои нав, аз ҷумла ихтисосҳои ба иқтисоди рақамӣ вобаста ва барномасозӣ дар низоми таълим диққати ҷиддӣ дода шавад.
Дар Паём инчунин ташаккули пайванди илм бо истеҳсолот ва истифодаи инноватсияҳои технологӣ барои рушди иқтисодиёти кишвар ба таври ҷиддӣ зикр гардид. Бо назардошти нақши афзояндаи иқтисоди рақамӣ дар пешрафти ҷаҳонӣ, Пешвои миллат зарурияти омода намудани мутахассисони соҳаи барномасозӣ ва технологияи иттилоотиро таъкид намуданд. Ин иқдом дар заминаи ташкили Донишгоҳи инноватсия ва технологияҳои рақамӣ дар шаҳри Кӯлоб пешбинӣ шудааст, ки ҳамчун пойгоҳи омода намудани мутахассисони самтҳои зикршуда хидмат мекунад.
Президенти кишвар диққати ҷиддиро ба истифодаи зеҳни сунъӣ, рақамикунонии пурраи хизматрасониҳои давлатӣ ва ташкили махзани маълумот равона карда, қайд намуданд, ки онҳо дар заминаи ҷаҳонишавӣ ва афзоиши таъсири технологияҳои инноватсионӣ дар истеҳсолот рақобатпазирии иқтисодиёти кишварро таъмин менамоянд.
Бо мақсади беҳтар намудани шароити кории кормандони соҳаи маориф ва илм, Пешвои миллат баланд бардоштани маоши кормандони муассисаҳои таҳсилоти томактабӣ ва миёнаи умумӣ, инчунин кормандони муассисаҳои таҳсилоти олӣ ва илмиро эълон карданд. Тибқи ин пешниҳод, аз моҳи сентябри соли 2025 маоши кормандони соҳаҳои маориф ва илм 20-30 фоиз зиёд карда мешавад. Ин тадбир ба беҳтар гардидани вазъи иҷтимоии омӯзгорон ва баланд бардоштани сифати таълиму тарбия мусоидат мекунад.
Дар баробари ин, фароҳам овардани шароити беҳтар барои тарбияи кадрҳои ҷавон, ҳавасмандгардонии мутахассисони соҳаи технологияҳои иттилоотӣ ва омода кардани онҳо дар муассисаҳои пешқадами хориҷӣ зарур дониста шуд. Ҳукумати кишвар супориш гирифт, ки дар муҳлати чор моҳ лоиҳаи санадҳои меъёрии ҳуқуқиро ҷиҳати таъсиси Донишгоҳи инноватсия ва технологияҳои рақамӣ ва факултаҳои дахлдори донишгоҳҳои дигар пешниҳод намояд.
Президенти кишвар, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон илму донишро асоси пешрафти ҳар як давлат ва ҷомеа шумурда, таъкид намуданд, ки пешрафти миллат бидуни рушди илм ва ҳифзи дастовардҳои илмӣ имконнопазир аст. Қайд гардид, ки тавассути татбиқи барномаҳои илмии таҳиягардида кадрҳои баландихтисоси илмии соҳаҳои гуногунро тайёр намудан лозим аст. Вобаста ба ин Пешвои муаззами миллат супориш доданд, ки дар муддати ду моҳ “Барномаи давлатии тайёр кардани кадрҳои сатҳи баланди илмӣ барои солҳои 2021–2030” таҷдиди назар гардида, ба талаботҳои замони муосирр мувофиқ гардонида шавад.
Паёми Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон, ки дар он ба илму маориф ва рушди ин ду соҳаи стратегӣ диққати асосӣ дода шудааст, аз муҳимтарин қадамҳо дар самти рушди устувори кишвар шаҳодат медиҳад. Бо роҳандозии ислоҳоти васеъ дар соҳаи маориф ва дастгирии ҳамаҷонибаи илм, Тоҷикистон метавонад насли нави мутахассисони баландихтисосро тарбия намояд, ки онҳо ба рақобат дар ҷаҳони муосир омода бошанд. Қатъиян ташаббусҳои нав дар самти илму маориф ба рушди зеҳнии ҷомеа ва пешрафти умумии иқтисодӣ мусоидат хоҳанд кард.
Директори Институти физикаю техникаи ба номи С.У. Умарови Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, д.и.ф.м. Зарифзода Афзалшоҳ Қаҳрамон
12 июли соли равон бо ташаббуси президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт ва бо ибтикори Институти забон ва адабиёти ба номи Рӯдакӣ дар толори Раёсати Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон маҳфили илмию адабӣ ва фарҳангии Шоири халқии Тоҷикистон, барандаи Ҷоизаи давлатии ба номи Рӯдакӣ, доктори илмҳои филологӣ Аскар ҳаким баргузор гардид.
Дар баргузории маҳфил президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт, муовини вазири фарҳанги Ҷумҳурии Тоҷикистон Давлат Сафар, муовини раиси иттифоқи нависандагони Тоҷикистони Ато Мирхоҷа иштирок ва суханронӣ намуданд. Дар маҳфил як қатор олимону академикон, дӯстдорони шеъру адаб низ иштирок доштанд.
Ба кори маҳфил директори Институти забон ва адабиёти ба номи Рӯдакии АМИТ Шарифзода Ф.Х. ҳусни оғоз бахшида, сухани муқадимавиро ба президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт доданд. Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт дар суханронии хеш оид ба пешравиву муваффақиятҳои даврони соҳибистиқлолии давлатамон ба хусус дасгириҳои олимону шоирон аз ҷониби Пешвои муаззами миллат, Президенти мамлакатамон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмонро ёдовар шуда ва ҷойгоҳи устод Аскар Ҳаким – ро дар адабиёти муосири тоҷик ва ҳамчунин меросбари Рӯдакиву Фирдавсӣ ва Муъмин Қаноату Лоиқ будани устодро қайд намуда, устодро бо ин муносибат муборакбод намуданд.
Сипас Шоири халқии Тоҷикистон Аскар ҳаким бо мисраҳои пурмуҳтавои эҷоднамудаи хеш роҳбарият ва иштирокдорони маҳфилро хушомадед гуфта, аз эҷодиёти илмиву адабии навэҷоднамудаи хеш ҳаводоронро муждагонӣ дод.
Дар қисмати фарҳангии маҳфил ҳофизи халқии Тоқикистон Афзалшоҳи Шодӣ низ суханронӣ намуда, аз баландии мазмуну муҳтавои шеъри устод Аскар Ҳаким таъриф намуда, шеърҳои аз устод Аскар Ҳакимро, дар фаъолияти корияш, ки бисёри онҳоро ба оҳанг даровардаву овозхонӣ намудааст, ҳунарнамоӣ намуда, хотири иштирокдорони маҳфилро болида гардонд.
Дар идома наздикону пайвандони шоир ва ҳаводорони шеъри Аскар Ҳаким баромадҳо намуда, аз доро будани хислатҳои беҳтарини инсонӣ ва баландию дилнишинии шеъри устод Аскар Ҳаким суханронӣ намуда, ба устод умри дароз ва дар корҳои эҷодияшон барору муваффақиятҳо орзу намуданд.
(аз вохӯрии намояндагони гурӯҳи кории Кумитаи иҷроияи Ҳаракати ҷамъиятии ваҳдати миллӣ ва эҳёи Тоҷикистон бо сокинону фаъолони ноҳияи Мир Сайид Алии Ҳамадонӣ)
11 июли соли равон тибқи банди 12-и Нақшаи фаъолияти Ҳаракати ҷамъиятии ваҳдати миллӣ ва эҳёи Тоҷикистон барои соли 2024, ки аз ҷониби Раиси Ҳаракат, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон тасдиқ гардидааст, дар мавзӯи -“Истиқлоли давлатӣ ва ҳифзи дастовардҳои он” бахшида ба 33-солагии Истиқлоли давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон вохурии аъзои гурӯҳи кории Кумитаи иҷроияи Ҳаракати ҷамъиятии миллӣ ва эҳёи Тоҷикистон бо сокинону фаъолони ноҳияи Мир Сайид Алии Ҳамадонӣ доир гардид.
Дар вохури бо сокинон ва фаъолони ноҳия Раиси Шурои куҳансолони Ҳаракати ҷамъиятии Ваҳдати миллӣ ва эҳёи Тоҷикистон Ғайбулло Авзалов, муовини вазири фарҳанги Ҷумҳурии Тоҷикистон Давлат Сафар, президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт, Ректори Академияи Идоракунии давлатии назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Даврон Сафарзода, инчунин, Шоири халқии Тоҷикистон устод Алимуҳаммад Муродӣ, узви Шӯрои Ҳаракати ҷамъиятии ваҳдати миллӣ ва эҳёи Тоҷикистон дар вилояти Хатлон Темуршоҳи Файзалӣ иштирок ва суханронӣ карданд.
Қабл аз оғози вохӯрӣ дар саҳни ҳавлии Филармонияи мардумии ба номи устод Одина Ҳошимов наздики 100 нафар ҷавонон – аъзои намояндагии ТҶҶ “Созандагони Ватан”, барандагони стипендияи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон парчамҳои давлатӣ ва ҳизбиро ба шарафи солгарди ҷашни дар пеш истодаи истиқлолият ифтихормандона боло бардошта, таҳти шиорҳои “Поянда бод истиқлолияти Тоҷикистон!”, “Ҷавонони зодаи истиқлол – пайравони Пешвои миллат!”, “Истиқлолият шарафу номуси ҳар яки мост!” меҳмононро истиқбол гирифтанд. Дар ҷои намоёни даромадгоҳи бинои Филармония намоиши асарҳои Пешвои миллат ба роҳ монда шуда, меҳмонон аз он дидан намуда, ба фаъолияти бахши фарҳанг ва китобхонаи марказӣ баҳогузорӣ карданд.
Сипас, қисмати асосии чорабинӣ дар толори Филармония оғоз ёфт. Вохуриро раиси ноҳия муҳтарам Мирзозода Нурулло Абдулҳай ҳусни ифтитоҳ бахшида, ташрифи меҳмононро ба ноҳия хайрамақдам гуфт. Мавсуф баргузории вохӯрии мазкурро вобаста ба моҳияти мавзӯъ ва авзои сиёсии минтақа, хеле муҳим арзёбӣ кард.
Зимнан, пас аз оғози расмии чорабинӣ сухани нахустин ба Раиси Шурои куҳансолони Ҳаракати ваҳдати миллӣ ва эҳёи Тоҷикистон Ғайбулло Авзалов дода шуд. Мавсуф дар суханронии хеш аҳамияти истиқлолияти давлатиро дар рушди бемайлони давлат ва бақои миллат хеле муҳим арзёбӣ намуда, дар бораи роҳи душвори ба даст овардани сулҳу субот, хомӯш кардани ҷанги таҳмилии шаҳрвандӣ, ба имзо расидани Созишномаи умумии истиқрори сулҳ ва ризоияти миллӣ, бартараф кардани ҳисороти молӣ ва оқибатҳои ҷанги хонумонсӯз, баргардонидани гурезаҳо, зарурияти созмон додани ниҳоди Ҳаракати ҷамъиятии ваҳдати миллӣ ва эҳёи Тоҷикистон, нақши Пешвои миллат дар сулҳофарӣ, ҳамчун меъмори сулҳ, инчунин дастовардҳои Тоҷикистон дар давраи соҳибистиқлолӣ андешаҳои худро баён намуда, мардумро ба сарҷамъӣ, муттаҳидӣ ва пуштибонӣ аз сиёсати хирадмандона, бунёдкоронаву созандаи Сарвари давлат даъват намуд.
Дар идома президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт бошад, қайд намуданд, ки дар даврони соҳибистиқлолӣ ҳиссу таваҷҷуҳи Пешвои миллат барои бунёди Тоҷикистони ободу сарсабз ва рӯзгори ободу осудаи мардум бештар гардид, ки ин ба халқи Тоҷикистон ҳамвора руҳу илҳом мебахшад ва барои пешрафти минбаъдаи мактабу маориф,илму фарҳанг, иқтисодиёту саноат, тандурустӣ ва дар маҷмӯъ барои баланд шудани сатҳи рӯзгору некуаҳволии мардуми мамлакат ҳамаҷониба мусоидат мекунад.
Аз саҳифаи МИҲД-и ноҳияи Ҳамадонӣ
МУШОҲИДАИ КОМЕТАИ 13РОЛБЕРС ДАР РАСАДХОНАИ БАЙНАЛМИЛАЛИИ АСТРОНОМИИ САНГЛОХ АЗ ҶОНИБИ КОРМАНДОНИ ИНСТИТУТИ АСТРОФИЗИКАИ АМИТ
Мушоҳидаҳои объектҳои кайҳонӣ аз ҷумла ҷирмҳои хурди Низоми офтобӣ, кометаҳо ва астероидҳо аз ҷониби кормандони Институти астрофизикаи АМИТ (Ҳамроев У.Х., Хуҷаназаров Ҳ.Ф., Сатторзода А.А.) дар Расадхонаи байналмилалии астрономии Санглох аз санаи 10.07.2024 оғоз гардида, идома дорад.
Ин мушоҳидаҳо тавассути телескопи Сейсс-1000, ки бо камераи рақами ва филтрҳои UBVRI муҷаҳҳаз мебошад, ба роҳ монда шудааст. Инчунин идораи телескоп ба таври худкор (автомати) бо компютери фардӣ ва барномаҳои махсус амали мегардад. Дар рафти мушоҳида якчанд объектҳо барои омӯзиш интихоб гардида, мавриди таҳқиқ қарор гирифта истодааст. Яке аз чунин объектҳо ин кометаи Олберс (13P/Olbers) мебошад, ки бисёр ҷолиб аст.
Кометаи Олберс (13P/Olbers) як кометаи кӯтоҳдаври навъи Ҳаллей мебошад, ки 6 марти соли 1815 аз ҷониби ахтаршинос (астроном)-и олмонӣ Ҳенрих Олберс кашф шудааст. Ин комета дорои ҳастаи хурди суст ва комаи шафофи тира мебошад.
Даври гардишаш дар атрофи Офтоб бештар аз 69.5 сол аст. Комета 30-уми июни соли 2024 аз масофаи перигелий (масофаи наздиктарин ба Офтоб) гузашта, 20-уми июли соли 2024 дар масофаи наздиктарин ба Замин ҷойгир мешавад. Дурахшониаш то 6.5 бузургии ситорагӣ рафта мерасад. Айни замон (10.07.2024) бузургии ситорагиаш ба 7.5 баробар аст.
10 июли соли равон дар толори Раёсати Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон маҷлиси умумии ҳисоботӣ оид ба муҳимтарин натиҷаҳои фаъолияти илмӣ ва илмию ташкилии Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон дар нимсолаи аввали соли 2024 мавриди муҳокима ва баррасӣ қарор гирифт.
Дар маҷлиси умумӣ президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт, намояндаи Дастгоҳи иҷроияи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Қувватзода Сайдулло, олимону академикон ва роҳбарону намояндагони сохторҳои гуногуни академия иштирок доштанд.
Баъд аз суханронии ноиби президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон Муҳаммаддовуд Саломиён ҳисоботи президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт дар нимсолаи аввали соли 2024 мавриди муҳокима қарор гирифт, ки он бо мақсади дастуру супоришҳои Асосогузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар Паёми худ ба Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 28 декабри соли 2023 ва мулоқот бо аҳли илм ва маорифи кишвар, инчунин Стратегияи Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаҳои илм, технология ва иноватсия барои давраи то соли 2030 ва Нақшаи кории Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон дар соли 2024 ба роҳ монда шуд.
Зимни ироаи ҳисоботи худ президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт дар бораи ҳар як бахши фаъолияти Раёсати Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон дар нимсолаи аввали соли 2024 ба тафсил сухан ронд. Қайд кардан ба маврид аст, ки дар вохурии навбатии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои миллат муҳтарм Эмомалӣ Раҳмон бо аҳли илму маориф масъалаҳои муҳиму меҳварии илми тоҷик ва низоми маориф мавриди таҳлилу баррасӣ қарор гирифт ва ба Академияи милли илмҳои Тоҷикистон вазифаҳои мушаххас дода шуд.
Ҳамчунин зикр шуд, ки дар нимсолаи аввали соли 2024 олимони Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон таҳқиқотро аз рӯи 110 мавзуъ, аз ҷумла 68 мавзуи илмӣ-таҳқиқотии бунёдӣ, 14 мавзуи илмӣ-таҳқиқотии амалӣ ва 28 мавзуи илмӣ-таҳқиқотии бунёдию амалӣ идома дода, натиҷаҳои назаррас ба даст овардаанд.
Умуман, натиҷаҳои илмии ба даст омада дар давраи ҳисоботӣ аз ҷониби кормандони муассисаҳои илмии Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон 26 монография, 97 китоб, маҷмуаҳои илмӣ, 632 мақолаи илмӣ, аз онҳо 472 мақола дар маҷаллаҳои илмии ҷумҳурӣ ва 160 мақолаи илмӣ дар маҷаллаҳои кишварҳои ИДМ ва дар маҷаллаҳои давлатҳои хориҷи дур ба нашр расиданд.
Таъкид гардид, ки ташкил ва гузаронидани конференсияҳо, семинарҳо ва дигар чорабиниҳои илмӣ ба муаррифии натиҷаи корҳои илмию таҳқиқотии кормандони илмии Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон мисоидат менамояд. Дар ин давра вобаста ба масъалаҳои муҳими илмӣ дар Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон беш аз 60 чорабинии илмӣ, аз ҷумла, 13 конференсияи илмӣ байналмилалӣ, 20 конференсияи илмии ҷумҳуриявӣ, 17 семинари ҷумҳуриявӣ ва байналмилалӣ, 11 мизи мудаввар, 1 маҳфили илмӣ ва 1 рӯнамоии китоб омода ва баргузор карда шуданд.
Дар робита ба ҳисоботи президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт дар нимсолаи аввали соли 2024 намояндаи Дастгоҳи иҷроияи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, олимону академикон фикру андешаҳои худро иброз дошта, ҳисоботро қаноатбахш ҳисобиданд.
Умуман, ҳайати кормандони илмии Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон шашмоҳаи аввали соли 2024-ро бо дастовезҳои хуби илмию таҳқиқотӣ натиҷагирӣ карда, азм доранд, ки шашмоҳаи минбаъдаи соли 2024-ро бо сарбаландӣ ва ҳисси баланди масъулиятшиносӣ дар тарбияи мутахассисони илмӣ ҷамъбаст намоянд. Раёсати Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон барои корҳои назарраси анҷомдодашуда ба ҳайати кормандони илмӣ изҳори миннатдорӣ намуда, аҳли олимонро барои хубтару пурсамартар намудани дастовардҳои илмӣ даъват менамояд.
Тибқи Нақшаи баргузории чорабиниҳои илмӣ ва илмию техникӣ барои соли 2024, ки бо Қарори Раёсати АМИТ тасдиқ карда шудааст, Семинари байналмилалӣ оид ба омӯзиши гуногунии биологӣ дар базаи Пойгоҳи набототи кӯҳии Варзоб (ПНКВ) «Кондара» санаи 02.07.2024 - 07.07.2024 соли 2024 баргузор карда шуд.
Санаи 02.07.2024 дар маҷлисгоҳи меҳмонхонаи «Кохи афсарон» (ш.Душанбе) кори Семинари байналмилалиро академики АМИТ Ҳисориев Ҳ.Ҳ. ифтитоҳ намуд. Дар ин Семинар ноиби президенти АМИТ, раиси Шуъбаи илмҳои биологияи АМИТ, д.и.б., профессор Мирзораҳимзода А.К., директори Институти ботаника, физиология ва генетикаи растаниҳои АМИТ н.и.б. Бобозода Б.Б., директори Маркази инноватсионии биология ва тибби АМИТ д.и.б. Сатторов Ҷ.С. сухани ифтитоҳӣ намуданд ва дар кушодашавии Семинар 23 нафар иштирокчиён аз ИДМ ва 7 нафар кормандони илмии Институт иштирок намуданд.
Аввал роҳбарҳои делегатсияҳо аз Федератсияи Россия ва дигар ҷумҳуриҳои ИДМ сухани ифтитоҳӣ намуданд. Дар қисми баромад аз рӯйи руйнамоҳо аз Федератсияи Россия 4 нафар олимони ҷавони Институти ботаникаи ба номи В.Л.Комарови АИР дар бораи усулҳои муосири омӯзиши обсабзҳои тиллоранг ва масъалаи нигоҳ доштани намудҳои он, муайян намудани сифатии тухмии растаниҳои сӯзангбарг, қонуниятҳои паҳншавии растаниҳои галофитӣ дар қисми шимолу ғарбии Назди каспий, сад соли таҷриба оид ба азназаргузаронии намунаҳои Myxomycetes ва гуногунии биологии растаниҳои эндемикии дар Россия ва таснифоти онҳо маърӯзаҳои илмӣ карданд.
Аз ҷумҳурии Беларус 5 нафар олимони ҷавон аз Институти ботаникаи эксперименталии ба номи В.Ф.Купревичи Академияи миллии илмҳои Беларус, Институти ҷангали АМИ Беларус, Муассисаи давлатии илмии Боғи марказии АМИ Беларус оид ба таъсири нанокомпозитҳои хитозан ба рушду нумӯи растаниҳо дар шароити стрессӣ, баҳодиҳии таъсири конюгантҳои хитозан ба нишондиҳандаҳои нашъунамои майсаҳои ҷав ҳангоми таъсири шӯрии хок, истифодабарии маълумотҳои ташхиси транскриптомӣ барои ҷустуҷӯи генҳои дигаргуншудаи дарахти берёза, мукаммалгардонии усулҳои зиёдкунии растаниҳои ороишии сӯзанбарг бо усули нашвӣ ва коллексияи магнолия дар Боғи марказии ботаникии АМИ Беларус баромад карданд.
Аз Ҷумҳурии Қазоқистон 2 нафар аз Институти биология ва биотехнологияи растаниҳои Кумитаи илми Вазорати маориф ва илми Ҷумҳурии Қазоқистон иштирок намуда, аз рӯи натиҷаҳои ба даст овардаашон оид ба таҳаввулоти қобилияти устуворнокии решаи намунаҳои зироати гандум ба омилҳои стрессӣ, селексияи намунаҳои устувори гандум ба касалии занги поя бо истифода аз намунаҳои худрӯйи он, скрининги молекулавии коллексияи гандум барои устуворнокӣ, омӯзиши генетикию селексионии гермоплазмаи гандум бар зидди касалии занги қаҳваранг маърӯза намуданд.
Дар рӯзи дуюми Семинар (03.07.2024) маърӯзаҳо дар маҷлисгоҳи меҳмонхонаи “Кохи афсарон” идома ёфт. Аз ҷумҳурии Арманистон 4 нафар олимони ҷавон аз Институти ботаникаи ба номи А.Л.Тахтаджяни Академияи миллии илмҳои Арманистон иштирок намуда, оид ба гуногунии морфологии гарди намояндаи оилаи ирисиҳои флораи Арманистон, баҳодиҳии экологии ҳолати растаниҳои инвазӣ, гуногунии биологии Боғи ботаникии Ереван, муносибатҳои филогенетикӣ ва стратегияи нигоҳдории намудҳои нодири астрагал дар ҳудуди Арманистон баромад карданд.
Аз Ҷумҳурии Ӯзбекистон 4 нафар олимони ҷавон аз Институти ботаникаи Академияи илмҳои Ҷумҳурии Ӯзбекистон ширкат варзида, дар бораи ба харитадарории шабакавии олами набототи Ӯзбекистон, флораи вилояти Сирдарё, ҳолати муосири популятсияҳои намудҳои нодири ҷинси Asteraceae дар олами флораи Ӯзбекистон Ҷумҳурии Ӯзбекистон маърӯзаҳои илмӣ намуданд.
Аз Ҷумҳурии Озорбоҷон 4 нафар мутахассисон, аз он ҷумла 2 нафар аз Институти ботаникаи Академияи миллии илмҳои Озарбоҷон ва 2 нафар аз Донишгоҳи давлатии Ганҷа оид ба дастовардҳои худ дар бораи масъалаҳои экологии минтақаи Қаробоғ, нақшаи шаҳри сабзи Ганҷа, стратегияи ҳифзи растаниҳои нодир ва эндемикии Озорбоҷон, таъсири тағйирёбии иқлим ва омилҳои экологӣ ба мутобиқшавии растаниҳо дар шароити минтақаи Ганҷаи Озорбоҷон, ҳолати сенопопулятсияҳои баъзе намудҳои нодири қисми Шимолию Ғарбии Қавқози калон ба таври презентатсия баромад намуданд.
Аз Институти ботаника, физиология ва генетикаи растании АМИТ 4 нафар олимони ҷавон оид ба истифодаи усулҳои нави нигоҳдории намудҳои нодиру камёфти растаниҳои Тоҷикистон, мониторинги ҳайвоноту ҳаҳаротҳои мавзеи Кондара, гуногунии растаниҳо дар минтақаи зери об мемондаи обанбори Роғун, коркарди асосҳои нигоҳдории намудҳои нодир ва эндемикии ин минтақа, нигоҳдории варақаҳои гербарияи растаниҳо дар захирагоҳи Институт, интродуксияи растаниҳои хӯрданибоби худрӯйи Тоҷикистони Ҷанубӣ, омӯзиши давраҳои нашъунамои лолаҳо дар Тоҷикистони Марказӣ маърӯза намуданд.
Рӯзи сеюми семинар-04.07.2024 бо иштироки иштирокчиёни Семинари байналмилалӣ ба Пойгоҳи набототи кӯҳии Варзоб (Кондара), ки дар баландиҳои аз 1100 м то 1850 м аз сатҳи баҳр ҷойгир шудааст, экпедитсияи саҳроӣ ташкил карда шуд. Дар пойгоҳ мудири Шуъбаи флора ва систематикаи растаниҳо, н.и.б. Бобокалонов Қ. иштирокчиёнро бо олами гуногунии растаниҳои шифобахш, нодиру камёфт ва эндемикию реликтии ин мавзеъ шинос намуданд. Иштирокчиёни Семинар манзараҳои зебои дараи Кондараро тамошо намуда, намунаҳои растаниҳои гулдор барои тайёр намудани гербария ҷамъ намуданд. Меҳмонон бо ташкилкунандагони ин Семинар дар табиати нотакрори Кондараро аксҳои хотиравӣ гирифтанд. Дар бораи усулҳои муосири гербариякунӣ дар шароити саҳро маълумот гирифтанд. Бо экспонантҳои дар музейи пойгоҳ буда, ки таърихи зиёда аз 80-сола доранд, шиносоӣ пайдо намуданд.
Баъди нисфирӯзи рӯзи сеюм (04.07.2024) иштирокчиёни семинар барои шиносоӣ бо сохтор ва фаъолияти Институти ботаника, физиология ва генетикаи растании АМИТ, фонди Захираи гербария ва усулҳои истифодабарии муосири он, аз рӯи барномаи Брамс рақамикунонии базаи маълумот шиносоӣ пайдо намуданд. Дар бораи таърихи таъсисёбӣ, сохтор, мавзеъҳои ҷойгиршавӣ ва гуногунии олами набототи Муассисаи давлатии илмии “Боғи ботаникии ш.Душанбе” маълумот гирифтанд.
Рӯзи чорӯми семинар иштирокчиёни семинар бо гуногунии биологии олами растаниҳо дар минтақаҳои қисми Ҷанубии қаторкӯҳи Ҳисор, дараи Қаротоғ гирду атрофи минтақаи деҳаи Ҳакимӣ, кӯли Темир (аз 2300 то 2500 м аз сатҳи баҳр) ташриф оварданд. Дар бораи таърих ва мақсади таъсисиёбӣ, олами гуногунии растаниҳои шифобахш, дарахту буттаҳои хоси ин мавеъи баландкӯҳ ва самтҳои омӯзишии ин минтақаи нотакрори Тоқикситон маълумоти пурра дода шуд.
Рӯзи чоруми семинар (05.07.2024) меҳмонон ба Осорхонаи миллии бостоншиносии Тоҷикистон, ки дар назди Институти таърих, бостоншиносӣ ва мардумшиносии ба номи А. Дониши АМИТ фаъолият дорад, ташриф оварданд.
Рӯзи шашум (06.07.2024) дар нимаи аввали рӯз ба иштирокчиёни Семинари байналмилалӣ дар маҷлисгоҳи дар маҷлисгоҳи меҳмонхонаи «Кохи афсарон» бо иштироки академики АМИТ Ҳисориев Ҳ.Ҳ., ноиби президенти АМИТ, раиси Шуъбаи илмҳои биологияи АМИТ, д.и.б., профессор Мирзораҳимзода А.К., директори Институти ботаника, физиология ва генетикаи растаниҳои АМИТ н.и.б. Бобозода Б.Б., сардори Шуъбаи робитаҳои байналмилалии АМИТ Қурбонов Қ. ба иштирокчиёни семинар Сертификати иштирокчӣ супорида шуд. Дар маҷлисгоҳ намояндагони ҳар як делегатсияҳо таасуроти худро оид ба баргузор намудани ин Семинари байналмилалӣ баён намуданд ва дар охир бо тадорукоти Семинар аксҳои хотиравӣ гирифта шуд.
Имрӯз дар асоси Оинномаи Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон Кумитаи иҷроияи ибтидоии “Хирадмандон” – и Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон маҷлиси ҳисоботию – интихоботӣ – и худро баргузор намуд.
Маҷлиси ҳисоботӣ – интихоботӣ – и Кумитаи иҷроияи ибтидоии “Хирадмандон” – и АМИТ бо садо додани суруди миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳусни оғоз ёфт. Қурбонова Ширин Муовини раиси Кумитаи иҷроия ибтидоии “Хирадмандон” суханронӣ намуда, иброз дошт, ки муҳтарам раис иштирокдорони маҷлис тибқи омор шахсиятҳои даъватшуда 93 % дар маҷлис иштирок доранд гуфта, суханро барои ҳисобот додан аз натиҷаи яксолаи кумита ба Раиси КИИ “Хирадмандон”, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт доданд. Раиси Кумитаи иҷроияи ибтидоии “Хирадмандон” – и АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт аз фаъолияти КИИ бо суханони пурмуҳтавои худ ибрози ақида намуд:
Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон аз ҷумлаи он азҳоби сиёсии кишвар ба ҳисоб меравад, ки дар рушду нумуи тамоми самтҳои ҳаёти ҷамъиятӣ мавқеи назаррасро соҳиб мебошад. Албатта, дар низоми бисёрҳизбӣ дарёфти мақому ҷойгоҳи устувор ва шуҳрати ҳизб аз Барнома ва Оинномаи он сарчашма мегирад, ки то кадом андоза манфиат ва талаботи ҷомеаро ҳимоя менамояд.
Маҳз сиёсати хирадмандонаи Сарвари муаззами Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ва Барномаву Оинномаи мушаххасу фарогир аз манофеи ҷомеа боис гардидааст, ки дар низоми бисёрҳизбӣ, мақоми ҲХДТ афзояд, гуфта ҳисоботи муфассал доданд.
Дар идомаи маҷлис тибқи масъалаҳои рӯзнома Ҳайати Раёсат ва раису муовини Кумитаи иҷроияи ибтидоии “Хирадмандон” интихоб шуданд: Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт Раиси Кумитаи иҷроияи ибтидоии “Хирадмандон” – и АМИТ ва Қурбонова Ширин муовини раиси Кумитаи иҷроияи ибтидоии “Хирадмандон” – и АМИТ интихоб гардиданд, ҳамчунин аз шумораи умумӣ 9 – нафар аъзоёни ҳизб аз КИИ “Хирадмандон” интихоб ва пешбарии вакилон ба маҷлиси ҳисоботӣ – интихоботӣ – и ҲХДТ дар ноҳияи Шоҳмансур муайян карда шуд.
Дар қисмати хотимавии маҷлис як қатор шахсони дар корҳои таблиғотиву ташвиқотии ҳизбӣ саҳми арзанда дошта бо Сипоснома ва ифтихорномаи КИИ ва КИ ҲХДТ дар ноҳияи Шоҳмансур сарфароз гардонида шуданд.
Маросими сарфарозгардонии Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо мукофоти олии Ҷумҳурии Мардумии Чин - ордени “Дӯстӣ”
05.07.2024, шаҳри Душанбе
5 июл пас аз анҷоми мулоқоту музокироти сатҳи олии Тоҷикистону Чин дар Қасри миллат бо иштироки ҳайатҳои расмии ду кишвар маросими сарфарозгардонии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо мукофоти олии Ҷумҳурии Мардумии Чин - ордени “Дӯстӣ” баргузор гардид.
Мутобиқи “Қонуни Ҷумҳурии Мардумии Чин дар бораи мукофотҳои давлатӣ ва унвонҳои фахрии давлатӣ” барои саҳми арзанда ва мусоидати бисёрсола дар рушду густариши робитаҳои дӯстии неки ҳамсоягӣ ва шарикии ҳамаҷонибаи стратегӣ Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо ордени “Дӯстӣ”-и Ҷумҳурии Мардумии Чин сарфароз гардонда шуданд.
Мукофоти олиро ба Сарвари давлат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар вазъияти тантанавӣ Раиси Ҷумҳурии Мардумии Чин муҳтарам Си Ҷинпин тақдим намуданд.
Муҳтарам Си Ҷинпин нақши муҳтарам Эмомалӣ Раҳмонро дар таҳкими муносибатҳои накуи ду кишвари дӯсту бародар ва дар сиёсатҳои минтақавию ҷаҳонӣ боризу барҷаста номида, таъкид доштанд, ки ба ин хотир бори аввал дар таърихи давлатдории Чин ин мукофоти олии давлатӣ - Ордени “Дӯстӣ”- Ҷумҳурии Мардумии Чин берун аз кишвар тақдим карда мешавад.
Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон аз қадрдонии хизматҳо ва сарфароз гардонидан бо мукофоти олӣ ба Роҳбари кишвари дӯсту ҳамсоя самимона изҳори миннатдорӣ намуданд.
Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ин мукофотро, қабл аз ҳама, подоши саҳми тамоми мардуми Тоҷикистон дар рушд ва таҳкими муносибатҳои дӯстӣ, ҳамсоягии нек ва шарикии ҳамаҷонибаи стратегии Тоҷикистону Чин арзёбӣ намуданд.
Таъкид гардид, ки равобити давлатҳо дар сатҳи баланди ҳусни тафоҳум, эътимод ва эҳтирому дастгирии байниҳамдигарӣ қарор доранд ва Тоҷикистон омода аст, ки ҷиҳати пешбурди пайгиронаи ҳамкории гуногунҷанбаи Тоҷикистон ва Чин мутобиқ ба манфиатҳои мардумони ду кишвар минбаъд низ талошҳои муштарак ба харҷ диҳад.
БОЗДИДИ ДАБИРИ КУЛИ СММ АЗ ОСОРХОНАИ МИЛЛИИ БОСТОНШИНОСИИ АКАДЕМИЯИ МИЛЛИИ ИЛМҲОИ ТОҶИКИСТОН
05 июли соли равон Дабири кулли Созмони Милали Муттаҳид Антониу Гутерриш ба Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон ташриф оварда, ҳамзамон аз Осорхонаи миллии бостонии Тоҷикистон, ки дар заминаи Инстититути таърих, бостоншиносӣ ва мардумшиносии ба номи А.Дониш фаъолият менамояд бозид намуданд.
Дар ин бозид Дабири кулли Созмони Милали Муттаҳид Антониу Гутерришро муовини якуми вазири корҳои хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон Насриддин Исматулло ва дигар шахсони расмӣ ҳамроҳӣ намуданд.
Меҳмони олиқадрро президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт бо хушнудӣ истиқбол намуда, аз ташрифи нахустини Дабири кулли Созмони Милали Муттаҳид Антониу Гутерриш ба Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон изҳори сипос намуд. Ҳайати меҳмонони олиқадрро директори Осорхонаи миллии бостонии Тоҷикистон Пулотов Абдураҳмон роҳнамоӣ намуда, дар мавриди замони ташкилшавии Осорхона ва ҳифзу гиромидошт нигоҳ доштани таъриху тамадун ва мероси ниёгони халқи тоҷик ёдовар гардид.
Сипас Дабири кулли Созмони Милали Муттаҳид Антониу Гутерриш дар китоби ёдоштҳои Осорхонаи миллии бостонии Тоҷикистон соядаст гузоштанд.
