Skip to main content
Паёми Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон яке аз санадҳои муҳим ва сарнавиштсози сиёсӣ, иҷтимоӣ ва иқтисодии кишвар ба шумор рафта, самтҳои асосии рушди минбаъдаи давлат ва ҷомеаро муайян менамояд. Паём ҳамчун ҳуҷҷати стратегии давлатӣ на танҳо натиҷаҳои рушди иқтисодиву иҷтимоии кишварро ҷамъбаст мекунад, балки дурнамои миёнамуҳлат ва дарозмуддати рушди иқтисоди миллиро низ муайян месозад. Дар шароити муосир, ки иқтисоди ҷаҳонӣ бо таҳдидҳои гуногун, аз ҷумла буҳронҳои молиявӣ, тағйирёбии иқлим, ноустувории бозорҳои ҷаҳонӣ, болоравии нархҳо ва равандҳои мураккаби геосиёсӣ рӯ ба рӯ мебошад, аҳамияти Паёми Пешвои миллат ҳамчун санади роҳнамо барои таъмини рушди устувори иқтисоди миллӣ боз ҳам меафзояд.

Дар Паём масъалаҳои иқтисодӣ бо дарназардошти воқеияти имрӯзаи ҷаҳонӣ ва ҳадафҳои стратегии Ҷумҳурии Тоҷикистон баррасӣ гардида, рушди иқтисоди миллӣ ҳамчун омили калидии баланд бардоштани сатҳи зиндагии аҳолӣ, таъмини суботи иҷтимоӣ ва таҳкими истиқлолияти иқтисодии кишвар арзёбӣ мегардад. Пешвои миллат таъкид менамоянд, ки иқтисоди миллӣ бояд ба таври мутавозин, рақобатпазир ва устувор рушд ёфта, ба тағйироти ҷаҳонӣ мутобиқ гардад. Дар ин раванд истифодаи самараноки захираҳои табиӣ, захираҳои инсонӣ, иқтидори молиявӣ ва имкониятҳои сармоягузорӣ нақши ҳалкунанда мебозанд.

Яке аз самтҳои асосии дурнамои рушди иқтисодӣ, ки дар Паёми Пешвои миллат инъикос ёфтааст, таъмини рушди устувори иқтисод мебошад. Рушди устувор ҳамчун модели иқтисодӣ дар бар мегирад, ки афзоиши иқтисодӣ бояд бо ҳифзи муҳити зист, истифодаи оқилонаи захираҳо ва таъмини адолати иҷтимоӣ ҳамоҳанг бошад. Пешвои миллат зарурати диверсификатсияи иқтисод, яъне рушди ҳамзамони соҳаҳои гуногуни иқтисодро таъкид намуда, онро омили муҳими коҳиш додани вобастагӣ аз омилҳои беруна ва таъмини устувории иқтисодӣ мешуморанд. Дар ин замина, рушди саноати коркард, васеъ намудани иқтидори истеҳсолӣ ва ҷорӣ намудани технологияҳои муосир ҳамчун самтҳои афзалиятнок муайян карда мешаванд.

Дар Паём ба рушди соҳаи саноат таваҷҷуҳи махсус зоҳир гардида, саноатикунонии босуръати кишвар ҳамчун яке аз ҳадафҳои стратегии давлат муаррифӣ мегардад. Пешвои миллат рушди саноати ватаниро ҳамчун заминаи асосии таъсиси ҷойҳои нави корӣ, афзоиши ҳаҷми истеҳсолот, зиёд намудани даромади аҳолӣ ва таҳкими иқтидори содиротии кишвар арзёбӣ менамоянд. Таъкид мегардад, ки таъсиси корхонаҳои нави саноатӣ, махсусан дар самти коркарди ашёи хоми ватанӣ, истеҳсоли маҳсулоти дорои арзиши баланди иловашуда ва ивазкунандаи воридот бояд дар маркази сиёсати иқтисодии давлат қарор гирад.

Ҳамзамон, рушди соҳаи энергетика дар Паёми Пешвои миллат мавқеи махсусро ишғол менамояд. Тоҷикистон дорои захираҳои бузурги гидроэнергетикӣ буда, истифодаи самараноки онҳо метавонад на танҳо истиқлолияти энергетикии кишварро таъмин намояд, балки ҳамчун омили муҳими рушди саноат, ҷалби сармоягузорӣ ва тақвияти иқтидори содиротӣ хизмат кунад. Татбиқи лоиҳаҳои бузурги энергетикӣ, аз ҷумла сохтмони неругоҳҳои барқи обӣ, имконият медиҳад, ки кишвар ба маркази тавлид ва содироти неруи барқ дар минтақа табдил ёбад.

Яке аз самтҳои муҳими сиёсати иқтисодӣ, ки дар Паём инъикос ёфтааст, рушди соҳаи кишоварзӣ мебошад. Пешвои миллат таъкид менамоянд, ки кишоварзӣ ҳамчун яке аз бахшҳои калидии иқтисоди миллӣ бояд бо истифода аз технологияҳои муосир, такмили низоми обёрӣ, баланд бардоштани ҳосилнокӣ ва коркарди маҳсулоти кишоварзӣ рушд ёбад. Таъмини амнияти озуқаворӣ ҳамчун ҳадафи стратегии давлат мавқеи муҳим дошта, рушди ин соҳа бевосита ба беҳтар гардидани сатҳи зиндагии аҳолӣ ва коҳиш додани сатҳи камбизоатӣ мусоидат менамояд.

Дар Паём ба рушди соҳибкории хурду миёна таваҷҷуҳи хосса зоҳир гардида, он ҳамчун омили муҳими рушди иқтисоди бозорӣ ва ташаккули табақаи миёна арзёбӣ мегардад. Пешвои миллат фароҳам овардани фазои мусоиди соҳибкорӣ, дастгирии давлатии ташаббусҳои соҳибкорон, соддасозии расмиёти маъмурӣ ва беҳтар намудани низоми андозбандиро аз ҷумлаи вазифаҳои муҳим мешуморанд. Рушди соҳибкорӣ метавонад ба таъсиси ҷойҳои нави корӣ, зиёд гардидани даромади аҳолӣ ва таҳкими буҷети давлатӣ мусоидат намояд.

Ҷалби сармоягузории дохилию хориҷӣ низ дар Паёми Пешвои миллат ҳамчун самти афзалиятноки сиёсати иқтисодӣ муайян карда шудааст. Таъмини шаффофияти иқтисодӣ, ҳифзи ҳуқуқу манфиатҳои сармоягузорон, такмили қонунгузорӣ ва рушди инфрасохтори иқтисодӣ шарти асосии ҷалби сармоя ба ҳисоб меравад. Дар ин замина, рушди минтақаҳои озоди иқтисодӣ ва татбиқи лоиҳаҳои сармоягузории муштарак аҳамияти хоса доранд.

Дар Паём ба рушди иқтисоди рақамӣ ва истифодаи технологияҳои иттилоотӣ ва коммуникатсионӣ низ таваҷҷуҳи ҷиддӣ дода шудааст. Пешвои миллат таъкид менамоянд, ки рақамикунонии иқтисод метавонад самаранокии идоракунии давлатӣ, шаффофияти равандҳои иқтисодӣ ва рақобатпазирии иқтисоди миллиро ба таври назаррас баланд бардорад. Татбиқи ҳукумати электронӣ, рушди хизматрасониҳои рақамӣ ва омодасозии кадрҳои соҳибихтисос дар ин самт яке аз вазифаҳои муҳим ба шумор меравад.

Масъалаҳои иҷтимоӣ низ дар Паёми Пешвои миллат бо рушди иқтисодӣ робитаи зич доранд. Баланд бардоштани сатҳи зиндагии аҳолӣ, афзоиши маошу нафақа, беҳтар намудани сифати хизматрасониҳои иҷтимоӣ ва таъмини шуғли пурмаҳсул ҳамчун натиҷаи бевоситаи рушди иқтисоди миллӣ арзёбӣ мегардад. Пешвои миллат таъкид менамоянд, ки сиёсати иқтисодӣ бояд пеш аз ҳама ба манфиатҳои инсон равона карда шавад.

Дар маҷмуъ, Паёми Пешвои миллат дурнамои равшани рушди иқтисоди миллиро муайян намуда, ҳамчун санади стратегии давлатӣ барои татбиқи сиёсати иҷтимоию иқтисодии кишвар хизмат мекунад. Амалисозии пайгиронаи вазифаҳо ва ҳадафҳои дар Паём зикршуда метавонад заминаи устувор барои рушди босуботи иқтисоди миллӣ, таҳкими истиқлолияти иқтисодӣ, беҳтар гардидани сатҳи зиндагии аҳолӣ ва баланд бардоштани мавқеи Ҷумҳурии Тоҷикистон дар низоми иқтисоди ҷаҳонӣ фароҳам оварад.

Раҳмонова Фируза Абдуқаюмовна - ходими хурди илмии Шӯъбаи

география ва зондкунонии Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон