Пиряхҳо ва дигар компонентҳои қабати криосфера унсурҳои муҳими системаи экологии ноҳияҳои баландкуҳи Тоҷикистон ба шумор мераванд ва ҳифзи онҳо аз таназзулёбӣ дар раванди тағйирёбии иқлим яке аз масъалаҳои мубрами рӯз аст. Обшавии босуръати пиряхҳо дар давоми даҳсолаи охир тамоми мардуми сайёраро ба ташвиш овардааст. Аз ҷумла мардуми кишвари моро, зеро таи солҳои охир беш аз ҳазор пирях дар ҳудуди ҷумҳурии Тоҷикистон об шуда, аз байн рафтаанд.
Бо назардошти муҳимияти масъалаи ҳифзи пиряхҳо аз таназзулёбӣ бо ташаббуси Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ, Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон Маҷмаи Умумии Созмони Милали Муттаҳид дар ҷаласаи 77-уми худ, санаи 14 декабри соли 2022 қатънома оид ба эълон намудани соли 2025 ҳамчун Соли байналмилалии ҳифзи пиряхҳоро қабул намуд.
Дар заминаи қатъномаи зикргардида ва бо мақсади тақвият бахшидан ба корҳои ҳифзи пиряхҳо ва омӯзиши дигар унсурҳои қабати криосфераи Замин, Маҷмаи Умумии Созмони Милали Муттаҳид бо пешниҳоди Ҷумҳурии Тоҷикистон қатъномаи дигарро таҳти рақами 78/321 бо номи “Даҳсолаи амал барои илмҳои криосфера, солҳои 2025–2034” 13 августи соли 2024 қабул намуд, ки ин иқдоми беназир барои олимон боз як масъулияти пурарзишро ҷиҳати пешбурди корҳо дар солҳои минбаъда ба бор меорад.
Қабатҳои яхбастаи ҷинсҳои куҳӣ дар қатори пиряхҳо ва яхҳои зеризаминӣ яке аз компонентҳои асосии криосфера ба ҳисоб мераванд.
Омӯзиш ва гузаронидани тадқиқотҳо дар ин самт аҳамияти калон дорад, зеро майдони паҳншавӣ ва инкишофи ин қабатҳо бештар аз 40% масоҳати кишвари моро дар бар гирифтааст. Ҳолати воқеии ин қабатҳо аз гармшавии глобалии иқлим, ки ба таназзулёбии пиряхҳои аксари мавзеъҳои баландкуҳи кишварамон таъсири худро расонидааст, алоқамандии зич дорад. Яъне дар баробари обшавии пиряхҳо ба сақфи қабатҳои яхбаста ҳам, ки дорои ҳассосияти баланд ба тағйирёбии ҳарорати ҳаво мебошанд, таомюли обшавӣ таҳдид карда истодааст. Қабатҳои номбурда асосан дар табақаи криолитӣ ҷойгир мебошанд.
Табақаи криолитӣ (криолитозона), як қисми криосфера, қабати аз ҳама болоии қишри замин буда, барои пойдории он ҳарорати манфии ҷинсҳои куҳӣ ва хокҳо дар давоми сол хело хос мебошад. Минтақаҳои паҳншавии ҷинсҳои яхбастаи бисёрсола ба ҳаргуна таасуроти ҳарорат ва таъсиррасониҳои хусусияти дигар дошта, ҳассосияти баланд зоҳир менамоянд. Дар табақаи криолитӣ падидаҳои зиёдеро мушоҳида кардан мумкин аст, ки ба тағйирёбии шакли релйеф оварда мерасонанд. Аз ҷумла пайдошавии термокарстҳо танҳо ба чунин минтақаҳо хос мебошад. Дар натиҷаи андак баландшавии ҳарорати ҳаво умқи обшавии мавсимии ҷинсҳои яхбастаи бисёрсола зиёд шуда, ях ба об табдил мегардад. Об дар навбати худ аз таркиби ҷинсҳои куҳӣ хориҷ шуда ҷинсҳо зич мешаванд ва ба пастшавӣ ё фуруравӣ шуруъ мекунанд. Падидаи мазкур термокарст ном гирифтааст.
Ин табақа дорои шароитҳои мураккаби геологӣ, муҳандисӣ-геологӣ, гидрогеологӣ, геокриологӣ ва геоэкологии аз дигар минтақаҳо фарқкунанда буда, тадқиқотҳо дар он хело кам гузаронида шудаанд, ба истиснои баъзе корҳои дар давраи шуравӣ ба анҷом расонида шуда.
Омӯзиши минтақаҳои номбаршуда барои давлатҳои дар ин мавзеъҳо ба сохтмони нуқтаҳои аҳолинишин, объектҳои инфрасохтори иқтисодӣ, нақлиётӣ, энергетикӣ ва хизматрасонӣ машғул буда, хело муҳим мебошад.
Дар кишвари мо бошад азхудкунии фаъоли чунин минтақаҳо бинобар дар баландкуҳҳо ҷойгир будани онҳо ҳанӯз кам ба назар мерасад.
Вале омӯзиш ва тадқиқот дар ин минтақаҳо аз лиҳози гирифтани маълумотҳо барои арзёбии хатар, андешидани чораҳои саривақтӣ ва пешгирии сар задани офатҳои табиӣ аз қабили селҳои рахнашикани пиряхӣ ва дигар равандҳои хатарноки экзогении геологӣ, ки сарчашмаи сар задани онҳо чунин минтақаҳо мебошанд, таъмини амнияти экологӣ дар ин минтақа ва атрофи онҳо, огаҳӣ пайдо намудан оид ба ҳолати воқеъии пиряхҳо ва дигар манбаъҳои обии чунин мавзеъҳо аҳамияти муҳим дорад.
Айни замон набудани маълумотҳои кофӣ оид ба омӯзиши чунин минтақаҳо, мавҷуд набудани мубодилаи иттилоот байни вазорату идора ва ташкилоту муассисаҳои дар ин ҷода корҳоро пешбаранда ва дастрасӣ надоштани коршиносону олимони соҳа ба маълумотҳои ночизи маҳфузбуда бархе аз мушкилоти ин самт ба шумор мераванд. Проблемаи муҳими дигар ин набудани кадрҳои таҷрибадор дар ин бахш буда, омодасозии кадрҳои ҷавон барои кор дар минтақаҳои мазкур низ тибқи талаботи тахассусӣ ба роҳ монда нашудааст.
Ба ҳамаи ин мушкиливу норасоиҳо нигоҳ накарда, олимони соҳаро лозим аст, ки барои боз ҳам тақвият додани пажуҳиши амиқи криосфера ва компонентҳои асосии он: пиряхҳо, қабатҳои яхбастаи абадӣ ва яхҳои зеризаминӣ табодули таҷрибаро бо идораву ташкилотҳои истеҳсолӣ хубтар ба роҳ монда, тавассути пешбурди фаъолияти самараноки илмӣ нақши бориз доштани Ҷумҳурии Тоҷикистонро дар ҳалли масъалаҳои обу иқлим, аз ҷумла ҳифзи пиряхҳо собит намоянд.
Абдусалом Маҳмадалиев, номзади илмҳои геология ва минералогия,
сарходими илмии озмоишгоҳи МДИ “Маркази омӯзиши пиряхҳои АМИТ
03 май дар толори Раёсати Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон вохурии ноиби президенти Академияи милли илмҳои Тоҷикистон Саломиён Муҳаммаддовуд баргузор гардид.
Ҳадаф аз вохурӣ пеш аз ҳама шиносоӣ буда, зимнан масъалаҳо доир ба фаъолияти пурсамарри Институти фалсафа, сиёсатшиносӣ ва ҳуқуқи ба номи А.Баҳоваддинови АМИТ мавриди баррасӣ қарор дода шуданд.
Нимаи дуюми рӯзи 03 июн президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт мудири Донишкадаи эроншиносии Академияи илмҳои Австрия Флориан Швартро ба ҳузур пазируфт.
Дар мулоқот Президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт, сардори Раёсати робитаҳои байналмилалии АМИТ Қурбонов Қобилҷон, директори Китобхонаи марказии ба номи Индира Гандӣ Суфизода Шодимуҳаммад, мудири Донишкадаи эроншиносии Академияи илмҳои Австрия Флориан Шварт иштирок намуданд.
Президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт меҳмонони олиқадрро бо хушнудӣ истиқбол намуда, дар робита ба ҳамкориҳои илмии дуҷониба ва самтҳои афзалиятноки фаъолияти илмии Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон маълумоти муфассал дод. Ҷонибҳо эътимоду ҳавасмандии худро барои тавсеи ҳамкориҳо дар ин самт иброз намуданд.
Ҳамзамон зикр гардид, ки мо омода ҳастем, ки ҳамкориҳои худро дар соҳаи илм густариш дода, умедворӣ аз он намуд, ки минбаъд ҳамкориҳо дар самти нав ва дар сатҳу сифати тоза густариш хоҳанд ёфт. Пешниҳод гардид, ки мо метавонем дар заминаи Институти эроншиносии Академияи илмҳои Австрия нимпайкараи яке аз олимон ва шуаррои тоҷикро дар мувофиқа бо академияҳои тарафайн гузорем.
Зимнан мудири Донишкадаи эроншиносии Академияи илмҳои Австрия Флориан Шварт суханронӣ намуда, дар робита ба густариши ҳамкориҳо бо муассисаҳои илмии тарафайн изҳори қаноатмандӣ намуда, таъкид дошт, ки мо омода ҳастем дар оянда бо муассисаҳои илмии Тоҷикистон ҳамкориҳои худро дар низоми сифатан нав ба роҳ монем.
3 июн Раиси Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Раиси шаҳри Душанбе муҳтарам Рустам Эмомалӣ дар шаҳри Алмаатои Ҷумҳурии Қазоқистон дар ҷаласаи навбатии Шӯрои Ассамблеяи Парламентии Созмони Аҳдномаи амнияти дастҷамъӣ иштирок ва суханронӣ намуд
3 июн Раиси Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Раиси шаҳри Душанбе муҳтарам Рустам Эмомалӣ дар шаҳри Алмаатои Ҷумҳурии Қазоқистон дар ҷаласаи навбатии Шӯрои Ассамблеяи Парламентии Созмони Аҳдномаи амнияти дастҷамъӣ иштирок ва суханронӣ намуданд. Дар ҷаласаи Шӯрои Ассамблеяи Парламентии Созмони Аҳдномаи амнияти дастҷамъӣ, ки таҳти раёсати Раиси Ассамблеяи Парламентии Созмони Аҳдномаи амнияти дастҷамъӣ, Раиси Думаи Давлатии Маҷлиси Федералии Федератсияи Россия Вячеслав Володин доир гардид, масъалаҳои мубрами рӯзномаи фаъолияти Созмон мавриди баррасӣ қарор гирифтанд.
Раиси Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Раиси шаҳри Душанбе, муҳтарам Рустам Эмомалӣ бо сафари корӣ ҷиҳати иштирок дар ҷаласаи навбатии Шӯрои Ассамблеяи Парламентии Созмони Аҳдномаи амнияти дастҷамъӣ ба шаҳри Алмаатои Ҷумҳурии Қазоқистон та
Раиси Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Раиси шаҳри Душанбе, муҳтарам Рустам Эмомалӣ бо сафари корӣ ҷиҳати иштирок дар ҷаласаи навбатии Шӯрои Ассамблеяи Парламентии Созмони Аҳдномаи амнияти дастҷамъӣ ба шаҳри Алмаатои Ҷумҳурии Қазоқистон ташриф оварданд. Дар фурудгоҳи байналмилалии шаҳри Алмаато Раиси Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Раиси шаҳри Душанбе, муҳтарам Рустам Эмомалиро Сафири Фавқулода ва Мухтори Ҷумҳурии Тоҷикистон дар Ҷумҳурии Қазоқистон ва намояндагони расмии Парламенти Ҷумҳурии Қазоқистон гарму самимӣ истиқбол гирифтанд.
31 майи соли равон дар толори калони Раёсати Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон бо ибтикори Институти фалсафа, сиёсатшиносӣ ва ҳуқуқи ба номи А.Баҳоваддинов конференсияи илмӣ-амалӣ дар мавзуи «Ҳимояи ҳуқуқи кӯдак дар қонунгузории миллӣ ва санадҳои байналмилалӣ» бахшида ба Рӯзи байналмилалии ҳифзи кӯдакон баргузор гардид.
Дар конфренсия бо сухани ифтитоҳи президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, доктори илмҳои иқтисодӣ, профессор, узви вобастаи АМИТ Қ.Х. Хушвахтзода баромад намуданд. Дар рафти конфренсия директори Институти фалсафа, сиёсатшиносӣ ва ҳуқуқи ба номи А.Баҳоваддинови АМИТ, доктори илмҳои фалсафа, профессор Н.Д. Маҳмадизода., Маҳмудзода М.А., доктори илмҳои ҳуқуқ, профессор, академики АМИТ: дар мавзуи «Санадҳои байналмилалӣ ва миллӣ оид ба ҳуқуқи кӯдак»., Раҷабов С.Р., доктори илмҳои ҳуқуқ, профессор: дар мавзуи «Ҳимояи ҳуқуқи кӯдак аз дидгоҳи ҳуқуқи байналмилалӣ»., Бобоҷонзода И., доктори илмҳои ҳуқуқ, профессор: дар мавзуи «Мавқеи ҳимояи ҳуқуқи кӯдак дар қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон»., Холинова М.М., номзади илмҳои ҳуқуқ, дотсент: дар мавзуи «Ҳимояи ҳуқуқи кӯдак дар оила»., Саидзода М.Ш., номзади илмҳои ҳуқуқ: дар мавзуи «Масъалаҳои мубрами васояту парастории кӯдакон: таърих ва имрӯз» маърӯза намуданд.
31 майи соли равон бо ташаббуси Раёсати Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон имрӯз бахшида ба Рӯзи байналмилалии ҳифзи кӯдакон дар саҳни бинои Раёсати Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон чорабинӣ фарҳангӣ – фароғатӣ барои болидагии хотири кӯдакон баргузор гардид.
Воқеан кӯдакон давомдиҳанда ва номбардори падару модар ба ҳисоб рафта, мо насли калонро мебояд фарзандонро дар фазои орому осоишта, дар шароити мусоид бо меҳру муҳаббати бепоёни инсонӣ парварида, мутобиқ ба рӯҳу равони онҳо амал намуда, онҳоро дар рӯҳияи дӯст доштани волидон, ватан, табиат, ҷамъият, арзишҳои миллӣ тарбия намоем, то ки кӯдак оянда дар ҷамъият мавқеи худро пайдо намуда тавонад.
Дар чорабинии мазкур фарзандони кормандони сохторҳои Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон ҷалб шуда буданд. Ҳамзамон озмуни Рассоми беҳтарин миёни кӯдакон бо номи расми дӯстдоштаи ман баргузор карда шуд, ки кӯдакони бо шавқу ҳаваси бепоён дар рӯи замин дар саҳни бинои Раёсати АМИТ рассомӣ намуда, аз ҳунару истеъдоди худ волидон ва дигар иштирокдорони чорабиниро воқиф намуданд. Дар ин озмун кудакон расмҳои ватандӯстонаи худро пешкаши ҳозирин намуданд.
Дар чорабинӣ президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт иштирок намуда, расмҳои тасвирнамудаи кӯдаконро баҳодиҳӣ намуда, ба онҳои туҳфаҳои хотиравӣ тақдим намуда, хотири онҳоро болида гардонд
Аз суханронии Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар мулоқот бо аҳли илми кишвар
Иқтибос аз суханронии Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар мулоқот бо аҳли илми кишвар
Аз тарафи Ҳукумати мамлакат барои саҳми арзанда дар иқтисодиёт, илм, фарҳанг, адабиёт, фаъолияти босамари давлатӣ, ҷамъиятӣ ва эҷодӣ то имрӯз садҳо нафар олимони кишвар бо ҷоизаҳо, унвонҳо ва мукофотҳои давлатӣ қадрдонӣ гардидаанд. Дар баробари ин, бояд гуфт, ки бо вуҷуди дастгириву таваҷҷуҳи доимии давлату Ҳукумат натиҷаи кори олимон ва сохторҳои соҳаи илм посухгӯи талаботи замон нест.
Иқтибос аз суханронии Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар мулоқот бо аҳли илми кишвар
Барои нақши арзишманд дар рушди илм, маориф ва фарҳанг, таҳкими робитаҳои илмии байналмилалӣ ва анҷом додани корҳои муштараки илмиву таҳқиқотӣ беш аз 40 нафар олимони Академияи миллии илмҳо ва Академияи илмҳои кишоварзии Тоҷикистон аз тарафи ташкилоту созмонҳои бонуфузи ҷаҳонӣ бо ҷоизаву унвонҳо ва мукофотҳои байналмилалӣ сарфароз гардонида шудаанд.
Иқтибос аз суханронии Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар мулоқот бо аҳли илми кишвар
Истиқлоли давлатӣ шароит фароҳам овард, ки таҳқиқи илмии дастовардҳои моддиву маънавӣ, мероси фарҳангӣ ва таърихи куҳанбунёди тоҷикон вусъати бесобиқа пайдо карда, миллати тоҷик дар арсаи байналмилалӣ ҳамчун миллати тамаддунсозу фарҳангсолор, эҷодкору илмпарвар ва шаҳрсозу шаҳрнишин муаррифӣ гардад.
Иқтибос аз суханронии Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар мулоқот бо аҳли илми кишвар
Олимони мо минбаъд низ бояд барои расидан ба ҳадафҳои стратегии давлат, таъмини рушди босуботи мамлакат, пешрафти соҳаҳои мухталифи он, хусусан, ташкили корхонаҳои истеҳсолӣ, таъсиси ҷойҳои корӣ, баланд бардоштани сатҳи зиндагии мардум ва паст кардани шиддати муҳоҷирати меҳнатӣ саҳмгузор бошанд.
Иқтибос аз суханронии Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар мулоқот бо аҳли илми кишвар
Корҳои то имрӯз амалигардида гувоҳанд, ки аз рӯзҳои аввали ташкили давлати соҳибистиқлол илму маориф дар сиёсати Ҳукумати мамлакат мавқеи меҳварӣ дошта, олимону муҳаққиқон ва омӯзгорону зиёиён неруи созанда ва пешбарандаи ҳамаи соҳаҳои ҳаёти кишвар мебошанд. Аз ҷумла, олимони кишвар дар таҳияи хуҷҷати муҳимми давлатӣ – Стратегияи миллии рушди Ҷумҳурии Тоҷикистон барои давраи то соли 2030 саҳми арзишманд гузоштанд.
Иқтибос аз суханронии Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар мулоқот бо аҳли илми кишвар
Ҳоло Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон узви баробарҳуқуқи даҳҳо муассисаи бонуфузи илмии ҷаҳонӣ мебошад.
Иқтибос аз суханронии Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар мулоқот бо аҳли илми кишвар
Мо ба масъалаи маориф ва илм таваҷчуҳи аввалиндараҷа дода, дар давоми беш аз 30 соли соҳибистиқлолӣ зиёда аз 3900 муассисаи таҳсилоти умумӣ, аз ҷумла муассисаҳои типи нав, яъне гимназия, литсею коллеҷ, инчунин, донишгоҳу донишкада бунёд кардем. То замони истиқлол дар кишвар 13 муассисаи таҳсилоти олӣ бо 65 ҳазор донишҷӯ фаъолият дошт. Ҳоло ин рақам ба 47 ва шумораи донишҷӯёни онҳо ба зиёда аз 220 ҳазор нафар расидааст.
Иқтибос аз суханронии Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар мулоқот бо аҳли илми кишвар
Бо мақсади расидан ба истиқлоли энергетикӣ ва истифодаи самарабахши неруи барқ дар даврони соҳибистиқлолӣ 287 неругоҳи барқи обии хурду бузург, 1,5 ҳазор километр хатҳои интиқоли барқи баландшиддат, 50 зеристгоҳи баландшиддати барқӣ ба маблағи умумии 86 миллиард сомонӣ бунёду таҷдид гардид, ки дар натиҷа 75 фоизи зерсохтори энергетикии кишвар азнавсозӣ карда шуд. Аз ҷумла неругоҳҳои барқи обии «Сангтӯда-1», «Сангтӯда-2», «Помир – 1», «Тоҷикистон» ва Маркази барқу гармидиҳӣ дар шаҳри Душанбе сохта ба истифода дода шуда, неругоҳи «Сарбанд» пурра таҷдид гардид.
Иқтибос аз суханронии Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар мулоқот бо аҳли илми кишвар
Дар давраи соҳибистиқлолӣ дар соҳаҳои мухталифи иқтисодиву иҷтимоии кишвар, аз ҷумла дар соҳаи илму маориф аз ҳисоби буҷети давлатӣ ва сармояи хориҷӣ беш аз 1400 лоиҳаи сармоягузории давлатӣ ба маблағи 36 миллиард сомонӣ амалӣ карда шуд. Ҳоло дар мамлакат боз 724 лоиҳаи сармоягузории давлатӣ ба маблағи умумии 152 миллиард сомонӣ амалӣ шуда истодааст, ки аз ин шумора даҳҳо лоиҳа ба соҳаи илм равона гардидааст.
Иқтибос аз суханронии Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар мулоқот бо аҳли илми кишвар
Мо дар ин марҳала барои тақвияти заминаҳои моддиву техникии илми ватанӣ маблағгузориро зиёд карда, ба ин мақсад 1 миллиарду 607 миллион сомонӣ ҷудо намудем, сохтори Академияи илмҳоро мукаммал гардонидем ва соли 2020 онро ба Академияи миллии илмҳо табдил додем.
Иқтибос аз суханронии Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар мулоқот бо аҳли илми кишвар
Аввалин ва муҳимтарин коре, ки мо анҷом додем, қатъи ҷангу хунрезӣ, барқарор кардани сулҳу оромӣ, аз кишварҳои дуру наздики хориҷӣ ба Ватан ва маҳалли зисташон баргардонидани беш аз як миллион нафар гурезаҳои иҷборӣ, ташкил кардани шароити зарурии зиндагӣ барои онҳо ва ба роҳ мондани раванди барқарорсозии баъдиҷангӣ буд.
Иқтибос аз суханронии Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар мулоқот бо аҳли илми кишвар
Ҳукумати мамлакат дар шароити бисёр мураккаби иқтисодиву молиявии солҳои 90-ум на фақат ҳамаи муассисаҳои Академияи илмҳо ва академияҳои соҳавиро устувор нигоҳ дошт, балки дар сохтори онҳо даҳҳо пажӯҳишгоҳ ва марказҳои нави илмиву таҳқиқотиро таъсис дод.
Иқтибос аз суханронии Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар мулоқот бо аҳли ... Ещё
Ҳоло истифодаи «зеҳни сунъӣ» дар ҷабҳаҳои гуногуни ҳаёти ҷомеаи ҷаҳонӣ торафт густариш пайдо карда истодааст. Ба ин маънӣ, дастоварди олимон на танҳо пешрафти як давлату миллатро такон мебахшад, балки метавонад мавриди истифодаи башарият қарор гирад. Мисол мегирем телефони мобилӣ, интернет, мошинҳои барқӣ ё ваксинаҳое, ки ҷони миллионҳо нафарро аз марг наҷот доданд.
Иқтибос аз суханронии Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар мулоқот бо аҳли илми кишвар
Мову шумо дида истодаем, ки имрӯз кишварҳои мухталифи дунё бар пояи илму дониш, ихтироъкориву истеҳсол ва истифодаи техникаву технологияҳои муосир чӣ гуна тараққӣ карда истодаанд.
Аз суханронии Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар мулоқот бо аҳли илми кишвар
Дар ҷаҳони муосир танҳо кишварҳое метавонанд ҳастии худро ҳифз карда, рушд ёбанд, ки шаҳрвандонашон дорои сатҳи баланди саводнокӣ ва маърифату фарҳанг, илмдӯсту донишманд ва соҳибҳунар бошанд.
Аз суханронии Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар мулоқот бо аҳли илми кишвар
Бо дарназардошти аҳаммияти ин масъала, мо мақому манзалати илм, олимону донишмандон, аҳли маориф ва зиёиёни эҷодкорро дар ҷомеа аз нигоҳи иҷтимоӣ, маънавӣ ва молиявӣ давра ба давра баланд бардоштем. Зеро дар ҷаҳони муосир танҳо кишварҳое метавонанд ҳастии худро ҳифз карда, рушд ёбанд, ки шаҳрвандонашон дорои сатҳи баланди саводнокӣ ва маърифату фарҳанг, илмдӯсту донишманд ва соҳибҳунар бошанд.
Аз суханронии Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар мулоқот бо аҳли илми кишвар
Ҳукумати Тоҷикистон илмро яке аз омилҳои асосии рушди кишвар ва олимонро захираи бузурги зеҳнии ҷомеа дониста, бо мақсади пешрафти ҳамаҷонибаи он ва беҳтар гардонидани шароити иҷтимоии кормандони соҳаи илм ҳамаи имкониятҳоро муҳайё намудааст.
30 май дар Кохи Ваҳдат Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо аҳли илм ва маорифи кишвар мулоқот карданд.
Ҳадафи вохӯрӣ баррасии натиҷаҳои мулоқоти қаблӣ бо аҳли зиё, ҳолати кунунии рушди илм ва дурнамои он, масъалаҳои баланд бардоштани сатҳи омӯзиши илмҳои табиӣ ва риёзӣ, ташаккули тафаккури техникӣ, дастгирии ташаббусҳо дар самти ихтироъкорӣ, инчунин, сифат ва самаранокии тарбияи кадрҳои илмӣ дар кишвар мебошад.
Зимни суханронӣ Сарвари давлат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон натиҷаҳои кори олимонро тайи солҳои соҳибистиқлолӣ таҳлили амиқ намуда, барои дарёфти роҳҳои ба талаботи замон ҷавобгӯ сохтани илми ватанӣ ва хизмат кардани он дар роҳи рушду пешрафти давлат дар назди Ҳукумати кишвар ва сохторҳои марбута вазифаҳои мушаххас гузоштанд.
Президенти кишвар иброз доштанд, ки Ҳукумати Тоҷикистон илмро яке аз омилҳои асосии рушди кишвар ва олимонро захираи бузурги зеҳнии ҷомеа дониста, бо мақсади пешрафти ҳамаҷонибаи он ва беҳтар гардонидани шароити иҷтимоии кормандони соҳаи илм ҳамаи имкониятҳоро муҳайё намудааст.
Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон оид ба ҳадафҳои созандаи самтҳои стратегии Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва натиҷаҳои боровари он суханронӣ намуданд.
Таъкид гардид, ки роҳбарияти давлату Ҳукумати кишвар ба масъалаи маориф ва илм таваҷчуҳи аввалиндараҷа дода, дар давоми беш аз 30 соли соҳибистиқлолӣ зиёда аз 3900 муассисаи таҳсилоти умумӣ, аз ҷумла муассисаҳои типи нав, яъне гимназия, литсею коллеҷ, инчунин, донишгоҳу донишкада бунёд карданд.
Корҳои то имрӯз амалигардида гувоҳанд, ки аз рӯзҳои аввали ташкили давлати соҳибистиқлол илму маориф дар сиёсати Ҳукумати кишвар мавқеи меҳварӣ дошта, олимону муҳаққиқон ва омӯзгорону зиёиён неруи созанда ва пешбарандаи ҳамаи соҳаҳои ҳаёти кишвар мебошанд.
Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон изҳор доштанд, ки олимони кишвар дар таҳияи хуҷҷати муҳимми давлатӣ - Стратегияи миллии рушди Ҷумҳурии Тоҷикистон барои давраи то соли 2030 саҳми арзишманд гузоштанд ва онҳо минбаъд низ бояд барои расидан ба ҳадафҳои стратегии давлат, таъмини рушди босуботи кишвар, пешрафти соҳаҳои мухталифи он, хусусан, ташкили корхонаҳои истеҳсолӣ, таъсиси ҷойҳои корӣ, баланд бардоштани сатҳи зиндагии мардум ва паст кардани шиддати муҳоҷирати меҳнатӣ саҳмгузор бошанд.
Дар идомаи суханронӣ Сарвари давлат Ҳукумати кишварро вазифадор намуданд, ки фаъолияти самарабахши соҳаи илмро талаб намояд ва иҷрои чорабиниҳои ба ин мақсад равонашударо таҳти назорати қатъӣ қарор диҳад.
Ба Ҳукумати кишвар супориш дода шуд, ки бо таъсиси комиссияи босалоҳият таҳлили ҳамаҷонибаи фаъолияти ҳамаи зерсохторҳои Академияи миллии илмҳо ва Академияи илмҳои кишоварзӣ, аз ҷумла иншоот ва заминҳои аз даврони гузашта дар тавозуни ин сохторҳо боқимондаро анҷом диҳад.
Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон оид ба зарурати қабули Қонун “Дар бораи тиҷоратикунонии натиҷаҳои фаъолияти илмӣ ва илмиву техникӣ” андешаронӣ карда, масъулин ва сохторҳои марбутаро вазифадор намуданд, ки ҷиҳати таҳияи санадҳои зерқонунӣ, бунёди зерсохтори зарурӣ ва татбиқи самарабахши қонуни зикршуда чораҳои дахлдор андешанд.
Вобаста ба интихоб, тарбия ва ҷобаҷогузории кадрҳои арзанда Ҳукумати кишвар ва сохторҳои марбута аз Сарвари давлат супоришҳои қатъӣ гирифтанд.
Дар рафти мулоқот Президенти кишвар муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон оид ба беҳдошти сифати таълим дар муассисаҳои олӣ ва миёна, ба замони муосир мутобиқ сохтани соҳаи таълим ва дигар омилҳои пешбарандаи ҷомеа ба шахсони масъул ва сохторҳои марбута дастурҳои мушаххас доданд. Ҳамчунин зарур шумурда шуд, ки ба масъалаҳои баланд бардоштани сатҳу сифати китобҳои дарсӣ диққати аввалиндараҷа дода шавад.
Вазорати меҳнат, муҳоҷират ва шуғли аҳолӣ ва Кумита оид ба таҳсилоти ибтидоӣ ва миёнаи касбӣ вазифадор карда шуданд, ки ба масъалаи забономӯзӣ, касбомӯзӣ ва мутобиқ ба бозори меҳнати дохиливу берунӣ омода кардани ҷавонону калонсолоне, ки дар муассисаҳои зертобеи онҳо таҳсил мекунанд, чораҷӯӣ намоянд.
Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо ёдоварӣ аз вазъи кунунии ҷаҳон ҷиҳати ҳифзи сулҳу оромӣ, суботи сиёсӣ ва ваҳдати миллӣ дар кишвар - дар рӯҳияи худшиносиву ватандӯстӣ, ифтихори ватандорӣ, эҳтироми забони модарӣ, таърих, суннату анъанаҳо, расму ойинҳо ва либоси миллӣ тарбия кардани наслҳои наврасу ҷавонро вазифаи муҳимтарини аҳли ҷомеа донистанд.
Сарвари давлат бо боварӣ изҳор доштанд, ки олимони мо чун ҳамеша рисолати худро дар назди миллату давлат бо садоқати баланди ватандорӣ иҷро намуда, дар ҳифзи дастовардҳои истиқлол, муқаддасоти миллӣ таҳкими хотираи таърихиву фарҳангии миллати тоҷик ва муаррифии шоистаи Ватани азизамон - Тоҷикистон саҳми арзишманди худро мегузоранд.
Изҳори итминон карда шуд, ки донишмандон ва омӯзгорону зиёиёни фаъол - бо таҳқиқоти арзишманди илмии худ ва мавқеи созандаашон дар рушду пешрафти давлат саҳми бештар мегузоранд ва минбаъд низ рисолати ватандории худро бо садоқат ба Тоҷикистони маҳбуб ва мардуми шарафманди он иҷро менамоянд.
Баъди анҷоми суханронӣ миёнӣ Президенти кишвар муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ва як гурӯҳ олимон ва донишмандони кишвар пурсишу посухҳо сурат гирифт, ки зимни онҳо оид ба дастгириҳои давлатии рушди илм, қабули қонун, барномаву стратегияҳо ва ғамхориҳои ҳамешагии Пешвои миллат баҳри беҳдошти шароити кору зиндагии аҳли зиё андешаронӣ намуданд.
