ИСТИҚЛОЛИЯТ — БАХТИ БАЛАНДИ МИЛЛАТ. Андешаҳо дар мавриди соҳибистиқлолӣ ва озодӣ
Сентябрь 6, 2024 09:38
ДУШАНБЕ, 06.09.2024 /АМИТ «Ховар»/. Яке аз заминаҳои асосии ҳувияти миллати тоҷик доштани ҳисси мустақилият ва озодӣ буда, фарзандони бонанги ӯ дар тамоми уфуқҳои мавҷудият барои ҳифзи он ҷоннисориҳо кардаанд. Таърихи давлатдории тоҷикон нишони он аст, ки давоми таърихи гузаштаи худ ин сарзамин бо ҳуҷумҳои мусаллаҳонаи душманон рӯ ба рӯ шуда, ҳамеша мардони бошараф намегузоштанд, ки миллат дар тобеият ва дастнигарии душманон қарор гирад.
Воқеан ҳам дар замони муосир истиқлолияти сиёсӣ яке аз рукнҳои асосии мавҷудияти давлат буда, метавонад сабаби пешрафти чашмгири тамоми паҳлуҳои зиндагии иҷтимоӣ шавад. Аз ин рӯ барои ҳар фарди ватанпарвари тоҷик дарку фаҳмиши моҳияти истиқлолияти сиёсӣ амри ногузир мебошад. Тавре ки Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон борҳо ишора намудаанд, «ҳар сокини мамлакат бояд ба қадри истиқлолият бирасад ва онро чун «гавҳараки чашм» ҳифз намояд».
Истиқлолияти давлатӣ барои мардуми тоҷик неъмати бузург аст. 9 сентябри соли 1991 Иҷлосияи ғайринавбатии Шурои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, даъвати дувоздаҳум «Изҳорот дар бораи Истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон»-ро қабул намуд. 9 сентябр тибқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи рӯзҳои ид» ҳамчун «Рӯзи Истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон» ба иди расмии давлатӣ табдил ёфт, ки он ҳар сол ҷашн гирифта мешавад.
Давлатҳои гуногуни ҷаҳон марҳила ба марҳила Тоҷикистонро ҳамчун давлати мустақил эътироф намуданд. Конститутсияи нави соли 1994 қабулгардида сохтани давлати демократӣ, ҳуқуқбунёд ва дунявиро эълон намуд. Вале, бадхоҳони миллат давлатеро, ки тоза соҳиби истиқлол шуда буд, ба ҷанги шаҳрвандии бародаркуш кашиданд, ки ин ҷанг аз соли 1992 то 1997 идома ёфт. Аммо фарзандони баору номуси миллат зери роҳбарии Сарвари давлат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба ин ҷанг хотима бахшиданд ва миллати тоҷик дубора ба ризоияти миллӣ ва ваҳдати саросарӣ расид.
Хатари нобудшавии давлати тоҷикон пешгирӣ карда шуд. Дар ин хусус Президенти Тоҷикистон чунин гуфта буданд: «Истиқлолият барои мо яке аз муқаддастарин арзишҳои миллӣ ба ҳисоб меравад, зеро ин дастоварди бузург натиҷаи талошу муборизаҳои фарзандони бонангу номуси тоҷик ба хотири амалӣ намудани ормони чандинасраи халқамон, яъне эҳёи давлатдории миллии тоҷикон мебошад».
Ҷумҳурии Тоҷикистон имрӯз ҳамчун давлати соҳибистиқлол расман шинохта шудааст.
Тасдиқи рамзҳои давлатӣ, пули миллӣ, бунёди муассисаҳои фарҳангию тиҷоратӣ, сохтмонҳои азими мамлакат боварии мардумро ба ояндаи дурахшон зиёд гардонида, ҳар сокини Тоҷикистон аз он ифтихор менамояд, ки соҳиби Ватани озод ва давлати мустақил аст. Ин на ба ҳама халқҳо муяссар мешавад.
Пешвои миллат соҳиби давлат будан ва доштани истиқлолиятро барои тоҷикон «рӯйдоди воқеан сарнавиштсоз» дониста, чунин гуфтаанд: «Халқи тоҷик тақдири имрӯзу фардои давлат ва сарзамини худро дар ихтиёр дорад ва аз саодати бузурге бархурдор аст. Ғояи истиқлолият ҳамчун яке аз рукнҳои бунёдии озодии инсон дар тамоми давру замонҳо ҷузъи таркибии андеша ва ҳувияти миллии мо будааст».
Ҳикматулло ХОҶАЕВ, муовини директори Институти омӯзиши масъалаҳои давлатҳои Осиё ва Аврупои
Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон
Шабона 28-уми август сокинони дунё шоҳиди дар як саф қарор гирифтани сайёраҳо хоҳанд шуд. Дар ин бора сомонаи Starwalknews хабар додааст.
Ба навиштаи манбаъ, ин маротиба 6 сайёра - Муштарӣ, Уторид, Миррих, Зуҳал, Уран ва Нептун дар як қатор саф мекашанд.
Ҳабиб Хӯҷаназаров, ходими илмии Институти астрофизикаи Академияи илмҳо дар суҳбат бо “Азия‑Плюс” гуфт, ки ин ҳодисаро сокинони Тоҷикистон соати 5-и субҳ мушоҳида карда метавонанд.
“Дар як қатор саф кашидани 4 сайёра – Миррих, Муштарӣ, Уторид, ва Зуҳалро бидуни дурбини астрономӣ дидан мумкин аст. Сайёраи Нептунро, ки ба Зуҳал наздик аст ва Уранро, ки ба Уторид наздик аст, бо ёрии дурбини астрономӣ мушоҳида кардан мумкин аст”, - гуфт Хӯҷаназаров.
Ӯ афзуд, ки дар як саф баҳам омадани сайёраҳо ҳодисаи маъмули табиӣ аст ва дар як сол се-чор маротиба иттифоқ меафтад.
Таъсири ин падида ба инсон ва табиат аз тарафи олимони соҳа ба қадри кофӣ омӯхта нашудааст. Баъзе аз нуҷумшиносон иддао мекунанд, ки он ба ҷисму саломатии баъзе одамон метавонад таъсири манфӣ расонад. Дар ҳамин ҳол мутахасиси тоҷик ин иддаоро рад карда гуфт, ки ба организми инсон ва иқлим таъсири назаррасе намерасонад.
“Тақрибан 99 фисади массаи системаи офтобӣ дар Офтоб аст ба ҳамин хотир дар як саф қарор гирифтани сайёраҳо ба организми инсон таъсир намерасонад ва боиси тағйирёбии иқлим низ намегардад. Онҳо ҳатто ба мадори худашон низ таъсир расонида наметавонанд. Чунки бештари ҳодисаҳое, ки дар Замин иттифоқ меафтанд аз Офтоб вобастагӣ доранд”, - таъкид кард Хӯҷаназаров.
Мутахассис илова кард, ки ҳар як сайёра дар гирди Офтоб аз рӯйи мадори индитсивӣ чарх мезанад ва дар ин раванд сайёраҳо аз Офтоб дур мешаванд ва ҳалқае, ки дар он давр мезананд, масофаи зиёдро дар бар мегирад.
“Ба ҳамин хотир баъзе сайёраҳо дар як радифи хурд ва калон ба ҳам меоянд ва ин ҳодисаи такроршаванда аст. Дар як тарафи Офтоб сайёраҳо дар як радиф ё қатор саф мекашанд ва баъди чанд лаҳза онҳо дубора пароканда мешаванд”, - гуфт астрофизики тоҷик.
Ёдовар мешавем, ки қаблан рӯзи 3-юми июни соли ҷорӣ 6 сайёра - Муштарӣ, Уторид, Миррих, Зуҳал, Уран ва Нептун дар як саф ба ҳам омаданд.
Ба иттилои сомонаи Starwalknews 28 феврали соли 2025 сафкашии сайёраҳо дар назар аст, ки ҳодисаи нодир гуфта мешавад. Зеро 7 сайёра Муштарӣ, Уторид, Миррих, Зуҳал, Уран, Нептун ва Зуҳра (Ноҳид) дар як саф қарор мегиранд.
________
Сурат: starwalk.space ба амал меояд.
Дар як саф ҷойгиршавии сайёраҳо ҳодисаҳои аҷиби осмонӣ мебошанд, ки онро бидуни таҷҳизоти махсус мушоҳида кардан мумкин аст. Дар як саф ҷойгиршавии навбатии сайёраҳо 28 августи соли 2024 сурат мегирад. Мо метавонем аз барномаҳои ройгони Sky Tonight ва Stellarium истифода барем, зеро метавонем сайёраҳоро ба осонӣ пайдо намоем. Онҳо дар осмон кунҷи кушоди 160 дараҷаи кунҷиро ҳосил мекунанд.
Ҳамин тавр, шабона метавонем ба Зуҳалу Муштарӣ, Мирриху Аторуд бо чашми оддӣ ва ба Урану Нептун бо телескоп назар намоем. Илова бар ин, Моҳ низ дар ин саф ҷой мегирад. Танҳо барои дидани Аторуд мушкили пеш меояд, ки онро пеш аз тулӯи Офтоб дидан мумкин аст.
Қайд кардан ба маврид аст, ки ин ҳодисаи ҷолиб якчанд рӯз идома хоҳад кард.
P S. Дар як саф ҷойгиршавии сайёраҳо як истилоҳи астрономӣ буда, барои тавсифи ҳодисае истифода мешавад, ки дар як вақт якчанд сайёра дар як тарафи Офтоб саф мекашанд ва ба маънои васеъ мавҷудияти якчанд сайёраҳо дар осмонро дорад.
Ходими илмии Институти Астрофизикаи АМИТ: Хуҷаназаров Ҳ.Ф.
ОЛИМОНИ ИНСТИТУТИ АСТРОФИЗИКАИ АКАДЕМИЯИ МИЛЛИИ ИЛМҲОИ ТОҶИКИСТОН ДАР СЕМИНАРИ БОНУФУЗИ ЧАҲОНИИИ COSPAR -2024 ИШТИРОК ДОРАНД
Баҳри баланд бардоштани савияи донишҳои инноватсионӣ, барномасозӣ, истифода ва таҳлил намудани маҳзанҳои чаҳонӣ дар самти таҳқиқоти астрономия ва астрофизика аз олимони Институти астрофизикаи АМИТ дар семинари бонуфузи ҷаҳониии Кумитаи таҳқиқотии кайҳон COSPAR -2024, ки аз 19 то 31 августи соли 2024 дар вилояти Самарқанди Ҷумҳурии Узбекистон баргузор мегардад, даъват ба амал оварданд.
Чорабинии байналмилали дар Институти физикаи мухандисии Донишгоҳи давлатии Самарқанд баргузор гардида истодааст. Ҳадафи асосии семинари бонуфуз ин баланд бардоштани иқтидори донишҳои захиравӣ ва истифодаи илмии маълумотҳои кайҳон бо мақсадҳои сулҳ аз ҷониби олимони кишварҳои рӯ ба тараққӣ дошта мебошад.
Боиси ифтихор аст, ки олимони Тоҷикистон дар чунин чорабинии аз ҷихати стратегӣ муҳим иштирок доранд, ин бо дастгирии Президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон узви вобастаи АМИТ, профессор Кобилҷон Хушвахтзода ва олими варзидаи астрофизики тоҷик узви вобастаи АМИТ, профессор Қоҳирова Г.И. амалӣ гардид. Дар семинари байналмилалӣ зиёда аз 10 нафар олимон аз ИМА, Фаронса, Ҳиндустон, Швейтсария ва Испания бо маърӯзаҳои худ иштирок мекунанд.
Дар доираи барномаи семинар, лексияҳо ва дарсҳои амалӣ аз ҷониби профессорони марказҳои илмии пешрафтаи ҷаҳон: Нат Гопалсвами, Сейҷи Яширо, Пертти Макела - аз ташкилоти Идоракунии миллӣ оид ба аэронавтика ва тадқиқоти кайҳонии ИМА, Нандита Сривастава, Катираван Чидамбарам, Вагиш Мишра - Институти астрофизикаи Ҳиндустон, Кристиан Монштейн - Институти таҳқиқоти офтоб, Швейтсария, Хавьер Буссонс Гордо - Донишгоҳи Алкала, Испания гузаронида мешаванд.
Дар корҳои амалии семинар масъалаи муҳими Офтобу Замин оид ба обу ҳавои кайҳонӣ, яъне мавҷхои зарбазанӣ, ки дар натиҷаи аз Офтоб баромадани массаи короналӣ ба амал меоянд, дида баромада мешаванд. Муҳим он аст, ки мо ин таркишҳои массаи тоҷҳоро меомӯзем, зеро онҳо дар муҳити кайҳонии Замин халалдор мешаванд, ба монанди партовҳои зарраҳо ва тӯфонҳои геомагнитӣ, ки ба инсоният таъсири манфӣ мерасонад. Боз дар ин раванд маълумотҳои тадқиқоти кайҳониро таҳлил менамоем ва муқоисаи онҳоро бо маҳзанҳои чаҳонии SOHO, STEREO, SDO, WIND, AND GROUND-BASED RADIO DATA ифода месозем. Бояд қайд намуд, ки олимон аз маълумотҳо ва барномахои Спектрометри эмиссияи радиои офтобии e-Callisto, ки як қисми шабакаи байналмилалии спектрометрҳо мебошад ва дар доираи барномаҳои гелиофизикӣ фаъолият менамоянд, омухта истодаанд. Ин аз он шаҳодат медиҳад, ки маълумотҳои зарурӣ барои омӯзиши физикаи Офтоб дар Институти астрофизикаи АМИТ дар оянда асос мегузорад.
28 августи соли равон дар толори Маркази мероси хаттии назди Раёсати Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон ҷаласаи нахустини шуроҳҳои дисертатсионии муассисаҳои илмию таҳқиқотӣ баргузор гардид.
Дар ҷаласа ноиби президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон Саломиён Муҳаммадовуд, раисони шуроҳҳои дисертатсионии муассисаҳои илмию таҳқиқотӣ Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон иштирок намуданд.
Дар ибтидо аз ҷониби масъулин таъкид гардид, ки тибқи дастуру супоришҳои президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт мо бояд дар доираи талабот фаъолияти шуроҳҳои диссертатсиониро ба роҳ монда, барои баланд бардоштани дараҷаи илмии кормандони илмии муассисаҳои илмию таҳқиқотӣ тадбирҳои нав андешем.
Таъкид шуд, ки дар Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон 10 Шурои диссертатсионӣ фаъолият менамояд, ки бо қарори Комиссияи олии аттетстасионии назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон таъсис дода шуда, 4 шурои диссертатсионӣ ваколати баррасии диссертатсияҳои докториро доранд.
Умуман дар Шуроҳои диссертатсионии назди муассисаҳои зерсохтори АМИТ аз рӯйи 25 ихтисос диссертатсияҳо қабул ва баррасӣ мегарданд. Ҳамзамон, имконияти қабул ва баррасии диссертатсияҳоро аз рӯйи ихтисосҳои нодири ҳамҷавор ва ташкили ҳимояҳои якдафъаина дар шуроҳои диссертатсионӣ мављуд аст.
Имрӯз дар Маркази инноватсионии биология ва тибби АМИТ Шурои илмӣ-техники баргузор гардид.
Дар Шурои илмӣ-техники якчанд масъалаҳо дида баромада шуд, яке аз масъалаҳо ин пешдифои рисолаи номзади буд.
Боиси хушнуди аст, ки дар Шурои илмӣ-техники д.и.б., ноиби аввали президенти АМИТ, раиси Шуъбаи илмҳои биология Мирзораҳимзода А.К. ва аз ДМТ меҳмонон иштирок намудаанд.
Боиси хушнуди ва сарфарозист, ки имрӯз унвонҷуи Маркази инноватсионии биология ва тиб Мародмамадова Некбахт Гадомамадова пешдифои рисолаи илмии худро барои дарёфти дараҷаи илмии номзади илмҳои биологӣ аз руйи ихтисоси 03.01.04 - биохимия таҳти роҳбарони илмии акдемик Мирҷов Г.Қ. ва мушовири илмӣ академики АМИТ Якубова Мухиба Муҳсиновна пешдифои худро бомуваффақият ҳимоя намуданд.
Барои Мародмамадова Н.Г. дар корҳои минбаъдаи илмӣ - таҳқиқотӣ муваффақиятҳои беш аз пешро таманно менамоем.
Инчунин ба аспирантони Маркази инноватсионии биология ва тибби Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон ҳарчи зудтар ва бомуваффақият ҳимоя намудани корҳои илмӣ орзумандем.
Муборак бошад!
Ҳар як миллат арзишҳои ба худ хосро дорост ва миллатро аз рӯи арзишҳои доштааш дар арсаи ҷаҳонӣ медонанду мешиносанд. Хушбахтона миллати куҳанбунёди тоҷик аз қадим дорои расму русум ва арзишҳои миллии хеш ҳастанд, аз он ҷумла сару либоси миллӣ ин муаррифкунандаи миллат ва шахсият аст, миллати тоҷик бо бузургиву ғайрату матонати ба худ хос фарҳангу маданияту донишу арзишҳои худро ҳифз намуда, ба ҷаҳониён муаррифӣ намуда тавонистаанд.
Имрӯз (28.08.2024) бонувони Институти омӯзиши масъалаҳои давлатҳои Осиё ва Аврупо- и Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон бо бабаркунии либосҳои миллии шинаму зебои тоҷикона аксияи "Тоҷикона мепушем" баргузор намуданд.
Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ва Раиси Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Раиси шаҳри Душанбе муҳтарам Рустам Эмомалӣ дар ноҳияи Синои пойтахт, Муассисаи давлатии “Мак
Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ва Раиси Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Раиси шаҳри Душанбе муҳтарам Рустам Эмомалӣ дар ноҳияи Синои пойтахт, Муассисаи давлатии “Мактаби бачагонаи санъат ба номи Одина Ҳошим”-ро мавриди истифода қарор доданд.
Ду сол пеш ҳамин шабу рӯз фаъолияти пурсамар, садоқату боварӣ ва эътимоди Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ- Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон буд, ки профессор Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт дар остонаи ҷашни 31-умин солгарди Истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо Ордени Шараф дараҷаи II сарфароз гардид.
Воқеан ҳам дар мавриди шахсияти профессор Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт сатрҳо боз гӯем кам аст. Зеро устоди гиромӣ ҳамчун шахсияти донишманду соҳибхирад дар пайравӣ аз сиёсати маорифпарваронаи Пешвои муаззами миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон манфиатҳои давлату миллат ва ҳифзи арзишҳои миллиро сармашқи фаъолияти худ қарор дода, ҳамчун як шахсияти ватандӯст марҳилаҳои муҳими фаъолияти кории хешро анҷом додааст.
Дар ин росто имрӯз дар пешбурди сиёсати илмии кишвар нақши бориз гузошта, барои муаррифии илми тоҷик дар арсаи байналмилалӣ иқдомҳои назаррасро роҳандозӣ намуда истодаанд.
24 августи соли равон бо ташаббуси Раёсати Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон ва Шурои олимони ҷавони академия барои баланд бардоштани рӯҳияи ватандӯстию хештаншиносӣ, ва баланд бардоштани ҷаҳонбинии ҷавонон аҳли олимони ҷавон барои дидан намудан аз Осорхонаи Пешвои миллат ба шаҳраки донишҷӯёни Донишгоҳи миллии Тоҷикистон бо сардории раиси Шурои олимони ҷавон Зиёев Субҳиддин ташриф оварданд.
Дар даромадгоҳи осорхона масъулини осорхона олимони ҷавони Академияи миллии илмҳои Тоҷикистонро пешвоз гирифта роҳнамоӣ намуданд.
Нахуст аз ҷониби масъули Осорхонаи Пешвои миллат иттилоъ дода шуд, ки осорхонаи маскур 22,01,2021 аз ҷониби Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ва Раиси Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Раиси шаҳри Душанбе муҳтарам Рустами Эмомалӣ дар бинои таълимии факултетҳои иқтисодии Донишгоҳи миллии Тоҷикистон осорхонаи маскур бахшида ба 30 – солагии Истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон мавриди баҳрабардорӣ қарор дода шуд.
Ёдовар мешавем, ки дар Осорхонаи Пешвои миллат маълумотҳо аз даврони донишҷуии Пешвои миллат то ҳол тамоми қаҳрамониҳояш, асарҳояш, ободкориҳояш ҷамъ оварда шудааст.
Аз дидан намудани ин осорхона олимони ҷавон бо худ як ҷаҳон таассурот бардошта, маълумотҳои зарурӣ бо худ гирифтанд. Иттилоъ дода шуд, ки татқиқотчиёни самтҳои сиёсӣ метавонанд аз утоқҳои бо тамоми шароитҳо муҷаҳҳазшудаи Осорхонаи Пешвои миллат истифода намуда татқиқоташонро гузаронанд.
