Имрӯзҳо мо дар арафаи ҷашни бузурги миллӣ “Истиқлол” қарор дорем ва миллати азизи мо инак 34 сол мешавад, ки ин рӯзро бо як шукӯҳу шаҳомати хосса ҷашн мегиранд ва шукрона аз истиқлолу ободии кишвар мекунанд. Дар ҳақиқат дар муддати 34 соли истиқлол, ки дар назди илми таърих муддати тулонӣ нест, мардуми тоҷик бо дастгириҳои бевоситаи Ҳукумати кишвар ва Пешвои миллат Эмомалӣ Раҳмон ба дастовардҳои назаррас ноил шудаистодаанд.
Бояд ёдовар шуд, ки истиқлол ва мавҷудияти ҳар ҷомеа аз истиқлоли фарҳангии он сарчашма мегирад. Истиқлоли фарҳангӣ бо мафҳумҳоре ҳамчун истиқлоли фикрӣ, ҳуввиятӣ, арзишӣ ва ҳар он чи ки ба таърих, анъана ва андешаи мардум марбут аст, пайванд дорад. Аз ин рӯ, агар миллате эҳсоси ҳуввият, иззат ва шахсият дошта, ба истиқлоли фарҳангӣ даст ёфта бошад, истиқлоли иқтисодӣ ва сиёсии он, побарҷо мемонад. Миллати тоҷик дорои фарҳанги бузурги миллӣ аст. Маҳз забон ва фарҳанг боис гашт, ки ин миллат то имрӯз ҳайсияти худро дар ҷомеа нигоҳ дошт.
Таърихи ҷомеаҳои пешрафта собит менамояд, ки, дар баробари дигар зарфияту арзишҳо, нақши фарҳанг ва ҳунар дар муаррифӣ ва шинохти миллатҳо хеле муассир аст. Аз ин дидгоҳ, шинохти давлати тоҷикон дар ақсои олам бо мероси фарҳангии пурғановат амри зарурие ба шумор меравад, ки аз оғози истиқлоли давлатӣ то ҳол ба ин самт таваҷҷуҳи махсус зоҳир мегардад.
Сиёсати фарҳангпарваронаи Пешвои муаззами миллат, заминаҳои арҷгузорӣ ба арзишҳои таърихӣ, фарҳангӣ ва расму оинҳои мардумиро ба вуҷуд оварда, дар маҷмуъ, муҳит ва фазои маънавиро дар ҷомеа шакл бахшидааст. Маҳз бо дастгирии эшон чеҳраҳои илму фарҳанги мо зинда ва ба ҷаҳониён ҳамчун тоҷик муаррӣ гаштаистодаанд. Имсол низ маҳз бо дастгириҳои Пешвои миллат ва Ҳукумати Ҷумҳурӣ 1045 солагии Шайхурраис Абуалӣ ибни Сино, 1160 солагии Закариёи Розӣ бо як шаҳомати бузург дар саросари Ҷумҳурӣ ва ҳатто ҷаҳон таҷлил мегардад ва ҳатто мардум аз кору пайкори ин бузургон то ҳол ёд мекунанд ва осори илмиашонро истифода мебаранд.
Хидматҳои дигари Пешвои миллат барои ҳифзи фарҳанги миллӣ ин ташкили озмунҳои зиёди фарҳангӣ, аз қабили “Тоҷикистон – ватани азизи ман”, “Фурӯғи субҳи доноӣ китоб аст”, “Шоҳномахонӣ” ва ғайраҳо мебошанд, ки ин озмӯнҳо дар нигоҳ доштан ва рушди фарҳанги миллӣ нақши аввалиндараҷа доранд.
Чун сухан дар бораи истиқлоли фарҳангӣ меравад, сухани Пешвои миллат “Фарҳанг ҳастии миллат” ин масъаларо тақвият мебахшад, зеро дар ҳақиқат сарчашмаи асосии ҳастии миллатро фарҳанг ташкил медиҳад.
Дар баробарӣ ин ҳама ғамхориҳо ҷомеаи мо бояд барои ҳифзи истиқлоли фарҳанги талоши бештар дошта бошанд ва аз ҳар гуна бегонапарастӣ дур бошанд. Зеро фарҳанг низ ба ҳифз ва рушд эҳтиёҷ дорад. Фарҳангшиноси рус Дмитрий Лихачёв чунин гуфтааст: “Фарҳанг ҷомеаро наҷот медиҳад, агар ҷомеа фарҳангро ҳифз кунад”.
Рамазониён А.Б – ходими илмии Маркази синошиносии
ИФСҲ ба номи А, Баҳоваддинови АМИТ
Наврӯз яке аз ҷашнҳои куҳанбунёди суннатии миллати тоҷик буда, таърихи беш аз шаш ҳазор сола дорад. Тибқи ривоятҳо дар баргузории ин ҷашни куҳан аз қадим мусобиқаҳои варзишӣ аз қабили гуштингирӣ, бандкашӣ, бузкашӣ, аспдавонӣ, футболбозӣ, шашкабозӣ, шоҳмотбозӣ миёни дӯстдорони ин намуди бозиҳо баргузор карда мешудааст ва мо давомдиҳандаи насли гузаштагонамон ин оинҳои онҳоро давом дода истодаем.
Имрӯз (18.03.2025) бахшида ба ин ҷашни байналмилалии Наврӯз дар Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон мусобиқаи Шоҳмотбозон миёни кормандони академия ва ниҳодҳои дар тобеияти он буда баргузор гардид.
Зимни баргузории мусобиқа шахсони дар рӯйхати бозӣ қарор дошта, иштироки фаъолона нишон дода, бо як шавқу ҳавас ва иродаи мустаҳкам ба бозӣ шурӯъ намуданд.
Бо Фармонҳои Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон:
1. Бобокалонзода Луқмон - Сафири Фавқулодда ва Мухтори Ҷумҳурии Тоҷикистон дар Ҷумҳурии Демократии Сотсиалистии Шри-Ланка
2. Бобокалонзода Луқмон - Сафири Фавқулодда ва Мухтори Ҷумҳурии Тоҷикистон дар Ҷумҳурии Сингапур
3. Мирзозода Парвиз Муродалӣ - Сафири Фавқулодда ва Мухтори Ҷумҳурии Тоҷикистон дар Шоҳигарии Марокаш
Бо Қарорҳои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон
4. Неъматзода Фаррух Неъмат - муовини якуми вазири нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон
5. Ҳошимзода Ҳомид Ҳасан - муовини якуми вазири маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон
6. Музаффарзода Бадриддин Сангалӣ - муовини вазири маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон
7. Набизода Мадина Раҳмат - муовини якуми раиси Кумитаи кор бо занон ва оилаи назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон
8. Одиназода Чаманоро Рустам - муовини раиси Кумитаи кор бо занон ва оилаи назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон
9. Назарзода Маҳмуд Мирзо - ректори Муассисаи давлатии таълимии «Донишкадаи давлатии фарҳанг ва санъати Тоҷикистон ба номи Мирзо Турсунзода»
10. Давлатзода Баҳодур Давлат - ректори Муассисаи давлатии «Консерваторияи миллии Тоҷикистон ба номи Талабхӯҷа Сатторов»
11. Гулаҳмадзода Аминҷон Абдуҷаббор - директори Институти масъалаҳои об, гидроэнергетика ва экологияи Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон
12. Бобозода Комил Олимҷон - директори Институти иқтисодиёт ва демографияи Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон
13. Сафарализода Носир Саидҷалол - директори Институти геология, сохтмони ба заминҷунбӣ тобовар ва сейсмологияи Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон
14. Абдулназарзода Абдулназар Ғойбназар - директори Институти биологии Помир ба номи Худоёр Юсуфбекови Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон
15. Саидзода Масрур Мирзохон - ректори Муассисаи давлатии «Донишкадаи байналмилалии Хуҷанд»-и Муассисаи давлатии «Донишгоҳи байналмилалии сайёҳӣ ва соҳибкории Тоҷикистон»
16. Сафарзода Абдулло Мумин - директори Агентии давлатии ҳифзи иҷтимоии аҳолии Вазорати тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолии Ҷумҳурии Тоҷикистон
17. Баротзода Файзиддин Камолиддин - муовини раиси Кумитаи забон ва истилоҳоти назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон
18. Саиднуриддинзода Аҳлиддин Саиднуриддин - муовини директори Агентии ҳифзи мероси таърихию фарҳангии назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон
19. Ҷабборзода Динора Зуҳал - муовини сардори Хадамоти иҷрои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон
20. Одиназода Исмоил Мирзомуддин - муовини сардори Саридораи ҳифзи сирри давлатии назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон
President.tj | Facebook | Instagram | Telegram | X | Youtube
ТАШАББУСИ ПЕШВОИ МИЛЛАТ, ПРЕЗИДЕНТИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН МУҲТАРАМ ЭМОМАЛӢ РАҲМОН ОИД БА ҲИФЗИ ПИРЯХҲО: ТАВАҶҶӮҲИ КОРШИНОСОНИ БАЙНАЛМИЛАЛӢ ВА ОЛИМОН
Дар доираи ташаббуси 5 уми Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон оид ба эълон намудани соли 2025 ҳамчун “Соли байналмилалии ҳифзи пиряхҳо” Маркази омӯзиши пиряхҳои Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон дар якҷоягӣ бо Институти экология, ҳифзи муҳити зист ва захираҳои табиӣ ва Институти хатарҳои кӯҳӣ ва экологияи Академияи илмҳои Ҷумҳурии мардуми Чин бахшида ба 21 март- Рӯзи ҷаҳонии ҳифзи пиряхҳо ва соли 2025 ҳамчун “Соли байналмилалии ҳифзи пиряхҳо” Форуми ҷаҳонии олимон оид ба ҳифзи пиряхҳоро дар шаҳри Чендуи Чин баргузор кард.
Ассотсиатсияи илмҳои криосфераи Чин, Институти синзяни экология ва география, Маркази экология ва муҳити зисти Осиёи Марказии Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон аз шарикони баргузории форум маҳсуб мегарданд.
Форуми мазкур аз 15 то 18 марти соли 2025 идома ёфта, дар он олимону коршиносон, намояндагони муассисаҳои илмии кишварҳои ҷаҳонро ҷиҳатии баррасии проблемаҳои таназулёбии пиряхҳо, таъсири онҳо ба иқлим устувориизахираҳои об ваидоракунии хатарҳои обшавии пиряхҳо ба ҳам овард.
Дар Форуми ҷаҳонии олимон оид ба ҳифзи пиряхҳо масъалаҳои таназулёбии пиряхҳо, омӯзиши фосилавии пиряхҳо, ҳамкориҳои илмиибайналмилалӣ дар самти илмҳои криосфера, пешгирии офатҳои табиӣ, нақши ташкилотҳои байналмилалӣ дар ҳамоҳангсозии фаъолиятҳо дар самти ҳифзи пиряхҳо, конфронси пиряхҳо дар шаҳри Душанбе: натиҷа ва умедвориҳо баррасӣ гардиданд.
Дар доираи баррасиҳои илмӣ олимону коршиносони сатҳи ҷаҳонӣ ба ташаббусҳои ҷаҳонии Пешвои миллат Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон баҳои баланд дода, онҳоро ҳамчун роҳнамо барои фаъолиятҳои илмию таҳқиқотии олимон дар самти истифодабарии оқилона ва ҳифзи захираҳои об ва омӯзишу ҳифзи пиряхҳо тавсиф намуданд.
Ҳадафи асосии форум ин баланд бардоштани огоҳии ҷомеъаи ҷаҳонӣ оид ба проблемаҳои обшавии пиряхҳо ва оқибати он, инчунин андешидани чораҳо ва таҳияи чорабиниҳои муаасир барои ҳифзи онҳо, мубодилаи дастовардҳои илмӣ, баррасии ҳали инноватсионии ҳифзи пиряхҳо ва экосистемаҳои онҳо мебошад.
Боиси ёдоварист, ки 14 декабри соли 2022 Маҷмааи Умумии Созмони Милали Мутҳид зимни ҷаласаи 77 уми худ дар заминаи пешниҳоди Пешвои миллат Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон соли 2025ро ҳамчун “Соли байналмилалии ҳифзи пиряхҳо”, 21 мартро ҳамчун Рӯзи байналмилалии ҳифзи пиряхҳо эълон намуда, Фонди боварии баййналмилалӣ барои ҳифзи пиряхҳоро таъсис дод. Инчунин дар қатънома дар шаҳри Душанбе баргузории Конференсияи байналмилалии сатҳи баланд оид ба ҳифзи пиряхҳо ба нақша гирифта шудааст, ки он 29-31 майи соли 2025 баргузор мегардад.
Оғози сафари расмии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба Федератсияи Русия 16.03.2025
16 март сафари расмии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба Федератсияи Русия бо ворид шуданашон ба шаҳри Москва оғоз ёфт.
Маросими истиқболи расмии меҳмони олиқадр, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар фурудгоҳи Внуково-2-и шаҳри Москва баргузор гардид.
Сарвари давлати мо муҳтарам Эмомалӣ Раҳмонро Муовини Раиси Ҳукумати Федератсияи Русия Марат Хуснуллин ва дигар намояндагони воломақом гарму самимӣ пазироӣ карданд.
Барои истиқболи шоиста майдони фурудгоҳ бо парчамҳои давлатии ду кишвар оро ёфта, Ротаи қаровули фахрии гарнизони ҳарбии Москва ва оркестри низомии асбобҳои нафасӣ саф ороста буд.
Баъди гузориши Фармондеҳи Ротаи қаровули фахрӣ ба меҳмони олиқадр сурудҳои миллии ду давлат навохта шуд.
Маросими истиқболи расмӣ бо гузаштани Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон аз назди ротаи фахрӣ, арзи эҳтиром ба Парчами давлатии Федератсияи Русия ва гузашти тантанавии қаровули фахрӣ аз назди меҳмони олимақом ба поён расид.
Ҷашни Наврӯз яке аз оинҳои бостонии ниёгони тамаддунпарвар ва соҳибфарҳанги мо аст, ки аз фаро расидани соли нави хуршедӣ ва навбаҳори зебову хуҷастапай мужда медиҳад. Ин пайки шодмонӣ ва шодкомӣ рамзи офариниши ҷаҳон, осмону ситорагон, гулу гиёҳ ва муҳим
Ҷашни Наврӯз яке аз оинҳои бостонии ниёгони тамаддунпарвар ва соҳибфарҳанги мо аст, ки аз фаро расидани соли нави хуршедӣ ва навбаҳори зебову хуҷастапай мужда медиҳад. Ин пайки шодмонӣ ва шодкомӣ рамзи офариниши ҷаҳон, осмону ситорагон, гулу гиёҳ ва муҳимтар аз ҳама мавҷудияти инсон буда, ба зиндагӣ оғози нав ва накҳати тоза мебахшад.
Эмомалӣ Раҳмон
16 марти соли равон дар Китобхонаи миллии Тоҷикистон бо ташаббуси Кумитаи кор бо ҷавонон ва варзиши назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Муассисаи давлатии Маркази омӯзиши пиряхҳои Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон дар ҳошияи Фестивали ҷаҳонии “Наврӯзи ҷавонон” бахшида ба Соли байналмилалии ҳифзи пиряхҳо эълон гардидани соли 2025 конфронси сатҳи байналмилалӣ таҳти унвони “Ояндаи сабз дар дасти ҷавонон” баргузор гардид.
Дар конфронс олимону муҳаққиқони самти пиряхшиносӣ ва ҳифзи муҳити зист аз дохил ва хориҷи кишвар иштирок намуда, дар маърузаҳои хеш доир ба ҳали мушкилоти глобалии сайёра, тағйирёбии иқлим, обшавии пиряхҳо ва норасоии оби ошомиданӣ суханронӣ намуданд.
Гуфта шуд, ки давоми моҳи сентябр ва октябри соли сипаришуда дар пиряхи Ванҷях экспедитсияи байналмилалӣ бо мақсади гузаронидани корҳои инструменталии саҳроӣ дар қисмати ғизогирии пирях, муайян намудани хатсайри экспедитсионӣ барои таҳқиқотҳои минбаъда ва насби стансияи худкори мушоҳидаи шароитҳои метеорологии қисмати ғизогирии пирях гузаронидашуда ба роҳ монда шуд.
Бояд гуфт, ки бо пешниҳоди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон Маҷмааи Умумии Созмони Милали Муттаҳид бо Қатъномаи махсус Соли 2025 –ро ҳамчун «Соли байналмилалии ҳифзи пиряхҳо» эълон намуда, 21 –уми март ҳамчун «Рӯзи ҷаҳонии ҳифзи пиряхҳо» муқаррар шуда, солҳои 2025-2034 «Даҳсолаи амал барои илмҳои криосфера» эълон гардидааст.
Боиси ёдоварист, ки Ҷумҳурии Тоҷикистон бо роҳбарии Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ҳамчун кишвари ташаббускор дар ҳалли масъалаҳои обу иқлим шинохта шудааст, ки қабул гардидани Соли байналмилалии «Оби тоза, соли 2003», Даҳсолаи байналмилалии амал «Об барои ҳаёт, солҳои 2005-2015», «Соли байналмилалии ҳамкорӣ дар соҳаи об, соли 2013» ва Даҳсолаи байналмилалии амал «Об барои рушди устувор, солҳои 2018-2028» далели бебаҳси ташаббускории кишвари мо мебошад.
НАМОИШИ ДАСТОВАРДҲОИ МАРКАЗИ ОМӮЗИШИ ПИРЯХҲО ДАР ДОИРАИ ФЕСТИВАЛИ ҶАҲОНИИ "НАВРӮЗИ ҶАВОНОН"
16 – марти соли равон дар ҳошияи Маросими кушодашавии Фестивали ҷаҳонии ҷавонон "Наврӯзи ҷавонон" Маркази омӯзиши пиряхҳои Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон дастовардҳои ба дастовардаи кормандони Марказро дар Китобхонаи миллии Тоҷикистон, ки макони баргузории фестивали зикргардида аст, ба намоиш гузоштанд. Дар фестивал ҷавон аз тамоми давлатҳои дунё иштирок намуда, аз ин дастовардҳо дидан намуда, ба донишу маҳорат ва дастовардҳои кормандони Марказ баҳои баланд доданд.
Зимни муаррифии дастовардҳо кормандони Марказ зикр намуданд, ки олимону кормандони мо пайи таҳқиқ ва омӯзиши пиряхҳо машғул буда, бо эълон гардидани «Соли 2025 — Соли байналмилалии ҳифзи пиряхҳо», ки бо ташаббуси Пешвои муаззами миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон пешниҳод гардидаст ва мо иқдом дорем корҳои зиёдеро дар ин самт ба сомон расонем.
100 - солагии модари матбуоти тоҷик - рӯзномаи "Ҷумҳурият"- ро ба аҳли қалам ва ҳаводорони нашрияи рақами 1 - и Тоҷикистон самимона табрику таҳният мегӯем!
Воқеан ҳам имрӯз нашрияи "Ҷумҳурият" ҳамчун мактаби бузурги бедории миллӣ ва хештаниносӣ буда, дар муддати 100 соли фаъолияти пурсамар муҳимтарин масъалаҳои сиёсӣ, иҷтимоӣ ва фарҳангиро мавриди таҳлилу баррасӣ қарор додааст.
Чуноне, ки Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон аз таърихи нашрия иброз медоранд: "Аввалин рӯзномаи давлатии Ҷумҳурии Мухтори Тоҷикистон соли 1925 бо номи "Иди тоҷик" таъсис ёфта буд, ки имрӯз бо номи "Ҷумҳурият" нашр мешавад. Мо ифтихор дорем, ки устод Абулқосим Лоҳутӣ аз аввалин муҳаррирони рӯзномаи "Иди тоҷик" буд ва дар баробари эҷодиёти ниҳоят ғановатмандаш дар рушди матбуоти тоҷик низ хизматҳои шоёнро анҷом дод".
Рӯзнома аввалин бор 15 марти соли 1925 бо номи "Иди тоҷик" ба табъ расид. Баъдан номи худро ба "Бедории тоҷик" иваз намуд. Ва ин шумора дувумин шумораи рӯзномаи миллӣ ба ҳисоб мерафт, ки 5 - уми апрели соли 1925 аз чоп баромад.
Ҳаминтавр рӯзнома 8- уми октябри соли 1928 номи "Тоҷикистони сурх"- ро гирифт, ки ягона мақсадаш бедор кардани шуури инқилобии тоҷик ба ҳисоб мерафт. Рӯзномаи мазкур дар давоми фаъолити пурсамараш вобаста ба вазъияти онвақта табдили ном намуда, бо номҳои «Тоҷикистони сурх», «Тоҷикистони советӣ» ва «Тоҷикистони шуравӣ» ба табъ мерасид. Пас аз ба даст овардани истиқлоли комили сиёсӣ дар кишвар рӯзнома номи «Ҷумҳурият» -ро гирифт. Имрӯз нашрияи "Ҷумҳурият" дар тарғиби сиёсати Пешвои муаззами миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон, саҳми муассир мегузорад.
Бори дигар ба тамом ҳайати эҷодии рӯзномаи "Ҷумҳурият" ин санаи фархундаро шодбош мегӯем.
