Директори Осорхонаи миллии бостонии Тоҷикистон дар назди Институтит таърих, бостоншиноӣ ва мардумшиносии ба номи А.Дониши АМИТ Абдураҳмон Пӯлотов аз 16 то 25 декабри соли 2025 дар аввалин Курси омодасозии мутахассисони бостоншиносии рақамӣ барои кишварҳои Осиёи Марказӣ, ки дар Маркази таҳқиқоти муштарак оид ба бостоншиносии Роҳи Абрешими Донишгоҳи шимолу ғарбии Ҷумҳурии Мардумии Чин баргузор гардид, иштирок намуд.

Дар ҷараёни ин семинари омӯзишӣ иштирокчиён бо пешрафтатарин технологияҳои рақамӣ дар соҳаи бостоншиносӣ, аз ҷумла фотограмметрия, моделсозии сеандоза (3D), сканеркунии лазерӣ, коркарди маълумоти рақамӣ ва усулҳои муосири ҳифз ва муаррифии мероси фарҳангӣ шиносоӣ пайдо карданд.

Дар татбиқи барномаи омӯзишӣ ташкилотҳо ва ширкатҳои махсусгардонидашудаи технологӣ низ фаъолона саҳм гузошта, таҷҳизоти муосир ва роҳҳои амалӣ дар соҳаи харитасозии рақамӣ, сканеркунии сеандоза, моделсозии фазоӣ ва коркарди маълумоти геомасофавиро муаррифӣ намуданд. Ин ҳамкории илмӣ-технологӣ ба иштирокчиён имкон дод, ки донишҳои назариявиро мустақиман дар заминаи таҷрибаи амалӣ аз худ намоянд.

Ҳамзамон, дар семинари мазкур намояндагон ва бостоншиносони ҷавон аз кишварҳои ҳамсоя – Узбекистон, Қирғизистон, Қазоқистон ва Туркманистон низ иштирок намуда, дар фазои ҳамкории касбӣ ба табодули таҷриба ва донишҳои илмӣ пардохтанд.

Иштироки Абдураҳмон Пӯлотов дар ин чорабинии байналмилалӣ ҳамчун қадами муҳим дар самти ворид намудани технологияҳои муосири рақамӣ ба бостоншиносӣ ва фаъолияти осорхонавии Тоҷикистон арзёбӣ шуда, барои рушди ҳамкориҳои илмӣ-фарҳангӣ миёни кишварҳои Осиёи Марказӣ ва Ҷумҳурии Мардумии Чин заминаи мусоид фароҳам овард.

26 декабр дар Китобхонаи миллии Тоҷикистон бо ибтикори Вазорати фарҳанги Ҷумҳурии Тоҷикистон ду китоби тозанашр бо номи “Масири сарнавишт” ва “Авсофи Пешво”, ки ба хизматҳои шоёни меъмори давлатдории навини тоҷик-Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ–Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бахшида шудаанд, рунамоӣ гардиданд.

Бояд гуфт, ки китобҳои мазкур таҳти назари ёрдамчии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба масъалаҳои кадрӣ Асадулло Раҳмон ва мураттибии Давлат Сафар ва Абдураҳмонзода Абдувалӣ рӯи чоп омадаанд.

Дар рӯнамоии китобҳои мазкур дар баробари дигар суханварон президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, академик Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт суханронӣ намуда, таъкид дошт, ки китобҳои мазкур бо усули навини нигориши китоб таҳия гардида, дар онҳо фикру андешаҳои роҳбарони давлатҳои абарқудрат, мулоҳизаҳои сиёсатмадорони варзида, ходимонаи намоёни давлатию ҷамъиятӣ, мақолаҳои олимони варзидаю андешаи шоирону адибон дар шакли эҷоди мисраҳои шеърӣ ва меҳрномаҳо дар мавриди хизматҳои бесобиқаи Пешвои муаззами миллат дар таҳкиму рушди пояҳои давлатдории миллӣ ва пойдории Истиқлоли кишвар, барқарорсозии сулҳ ва таъмини амнияти сартосарӣ дар ҷумҳурӣ, баланд бардоштани нуфуз ва шаъну эътибори Ҷумҳурии Тоҷикистон дар арсаи байналмилалӣ ва пешниҳоду ироаи ташаббусҳои байналмилалӣ ба ташкилотҳои бонуфузи дунё, бахшида шудаанд.

Воқеан, хизматҳои Пешвои миллат дар ҳама самтҳои рушди иқтисоди кишвар назаррас буда, корномаи Пешвои миллатро садҳо олимону зиёиён, шоирону нависандагон рӯйи коғаз оварда, пешкаши ҳаводорону аҳли илму фарҳанг гардонидаанд. Тавре, ки ходими сиёсии кишвар, Ёрдамчии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба масъалаҳои кадрҳо Асадулло Раҳмон зимни таҳияи сарсухани китоби дар “Масири сарнавишт” қайд намуданд ”Дар бораи қаҳрамониву корномаи Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ҳазорон китобу навиштаҳо вуҷуд доранд, ки аз амалҳои савобу созандаву хайри ин шахсияти мондагор мебошанд. Ҷузъиёти зиёд собит менамоянд, ки халқи тоҷик дар солҳои навадум ҳама чизро аз даст дода буд ва танҳо бо шарофати даврони нави адолати сулҳ ба рӯзи нек расидааст. Дар як фурсати кӯтоҳу ороми таърихии замони истиқлол бо шарофати сиёсати созандагии ин абармард хотираи ҳазорсолаи таърихӣ зинда гардид.”

Таъкид гардид, ки Пешвои муаззами миллат аз нигоҳи сиёсатмадорон ва ходимони илму фарҳанги хориҷи кишвар низ ҳамчун яке аз симоҳои барҷастае таҷассум гардидааст, ки бо ибтикори бевоситаи ин абармарди роҳи сиёсат раванди сулҳи тоҷикон барқарор гардида, ин таҷрибаи сулҳофарии Пешвои миллат мавриди омӯзиш ва истифодаи пайваста дар таҷрибаи байналмилалӣ қарор гирифтааст. Ба қавли Президенти Ҷумҳурии Белорус Александ Лукашенко “Тоҷикони сарбаланду меҳнатдӯст, боистеъдод ва меҳмоннавоз воқеан ҳам бо ҳамватани худ-Эмомалӣ Раҳмон ифтихор мекунанд. – Мо ҳама аъзои ИДМ ин хидмати наҷибро қадр мекунем, зеро сулҳу осоиш дар замини Шумо сулҳу осоиш ҳам дар Белоруси мо, ҳам Русия, ҳам дигар давлатҳо мебошад”. Бо ин хидамтҳо ва ташаббусу фаъолият Пешвои миллат дар байни сиёсатмадорони Иттиҳоди Давлатҳои Мустақил ва дигар кишварҳои абарқудрат мавқеи намоёнро ишғол намудааст.

— Шинохти миллат ва эътирофу эътимоди он ҳамчун этнос аз сатҳи муаррифии таъриху тамаддуни аҷдодиаш маншаъ мегирад. Акнун дар замони гуфтугӯ ва бархурди тамаддунҳо ҳамон миллате ҷойгоҳашро устувору давлатдориашро таҳким мебахшад, ки худ арҷгузор ба таъриху тамаддунаш бошад.

Имрӯз ба таври ошкоро аз худ кардани арзишҳои таърихии халқҳои алоҳида ба таври барҷаста ба назар мерасад. Мо шоҳиди он ҳастем, ки баъзе халқҳо кӯшиши аз худ кардан ва ё ба қавле рабудани беҳтарин арзишҳои маданияти моддӣ ва маънавии тоҷиконро доранд.

Бинобар ин, зарурат ба миён омадааст, ки мо қишри зиёии ҷомеа ин арзишҳоро ҳифз намуда, барои ба таври шоиста муаррифӣ намудани онҳо барои ҷаҳониён ва таҳкими асолати миллии насли наврас талош намоем.

Нашри мақолаи президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, академик Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт дар нашрияи "Минбари халқ" 24 декабри соли 2025 № 52 (1553).

Имрӯз, 24 декабр дар Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон мулоқоти президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, академик Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт бо профессори Донишгоҳи Малайзия Сабзалӣ Муса Кан ва доктор Аванг Азман Аванг Пови баргузор гардид.

Дар мулоқот роҳбари академия ташрифи меҳмононро ба академия хайру мақдам гуфта, дар робита ба самтҳои афзалиятноки фаъолияти маркази илми ҷумҳурӣ Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон маълумоти мушаххас дод.

Зимни мулоқот ҷонибҳо масоили таҳқиқоти саҳроӣ дар самти таърих, ҳифзи арзишҳои миллию фарҳангӣ ва омӯзиши фарогири дастнависҳои хаттии бузургон ва мутафаккирони қаламрави Осиёи Марказиро баррасӣ намуданд. Дар ин замина ҳамкорӣ дар таҳқиқ ва ҳифзи мероси фарҳангӣ, ташкили экспедитсияҳо ва мубодилаи таҷрибаи илмию таҳқиқотӣ низ мавриди таваҷҷуҳ қарор гирифт.

Дар ҷараёни мулоқот масоили асосии ҳамкорӣ, аз ҷумла ифтитоҳи барномаҳои муштараки таҳқиқотӣ, мубодилаи донишҷӯён ва кормандон, ташкил ва баргузории семинарҳо ва конфронсҳои байналмилалӣ, ҳамчунин таҳкими робитаҳои академикӣ дар самтҳои энергетика, муҳандисӣ ва технологияҳои нав баррасӣ гардид.

Таъкид гардид, ки яке аз самтҳои муҳими ҳамкориҳои дуҷониба байни муассисаҳои илмии Тоҷикистон ва Малайзия омода намудани кадрҳои баландихтисоси илмӣ дар зинаҳои магистратура ва докторантураи PhD мебошад.

Ҷонибҳо инчунин ҷиҳати густариш додани ҳамкориҳо ба тавофуқ омада, таъкид карданд, ки имзои созишномаи ҳамкорӣ дар оянда барои рушди робитаҳои дуҷониба ва тақвияти ҳамкориҳои илмӣ, фарҳангӣ ва таърихӣ муҳим мебошад.

21.12.2025

21 декабр дар толори Консерваторияи давлатии Санкт-Петербург ба номи Римский-Корсаков маросими супоридани Ҷоизаи байналмилалии сулҳи ба номи Лев Толстой ба роҳбарони давлатҳои Тоҷикистон, Узбекистон ва Қирғизистон баргузор гардид.

Дар вазъияти тантанавӣ ба Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ва ба роҳбарони давлатҳои Узбекистон ва Қирғизистон Ҷоизаи байналмилалии сулҳи ба номи Лев Толстой супорида шуд.

ДУШАНБЕ, 21.12.2025 /АМИТ «Ховар»/. 21 декабр дар Тоҷикистон зимистони астрономӣ фаро мерасад.

Тавре директори Институти астрофизикаи Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон Анвар Буризода ба АМИТ «Ховар» иброз дошт, соли 2025 дар Нимкураи шимолии Замин инқилоби зимистона рӯзи якшанбе, 21 декабр, соати 15:03 ба вақти ҷаҳонӣ (UTC) ва 20:03 бо вақти Душанбе фаро мерасад.

Инқилоби зимистона — кӯтоҳтарин рӯз дар сол буда, дар Нимкураи шимолии Замин моҳи декабр фаро мерасад. Аз нигоҳи астрономӣ дар ин рӯз зимистон оғоз меёбад. Инқилоби зимистона — ин ҳодисаи солонаи астрономист, ки дар он Офтоб нисбат ба уфуқи Замин дар пасттарин мавқеъ қарор мегирад, яъне баландии он аз уфуқ ҳадди ақалл аст. Дар нимкурае, ки ин ҳодисаҳо рух медиҳад, кӯтоҳтарин рӯз ва дарозтарин шаби сол мушоҳида мешавад.

Ба иттилои Анвар Буризода, инқилоби зимистона дар Нимкураи шимолӣ ва ҷанубӣ дар вақтҳои гуногун ба амал меояд. Яъне дар Нимкураи шимолӣ ин ҳодиса ба моҳи декабр ва дар Нимкураи ҷанубӣ ба моҳи июл рост меояд. Ҳаногоми рух додани ин ҳодиса дар Нимкураи шимолии Замин кӯтоҳтарин рӯзи сол ва дар Нимкураи ҷанубӣ дарозтарин рӯзи сол фаро мерасад.

«Инқилоби зимистона ва тобистона бинобар моилии меҳвари гардиши Замин (тақрибан 23,4°) нисбат ба мадори ҳаракати он дар гирди Офтоб ба вуҷуд меоянд. Нимкураи шимолӣ давоми нисфи сол ба ҷониби Офтоб моил аст, Нимкураи ҷанубӣ — дар нисфи дигари сол. Аз ҳамин сабаб нимкураҳо дар як вақт миқдори гуногуни гармӣ ва рӯшноӣ мегиранд», — гуфт директори институт.

Мувофиқи маълумоти Хадамоти геофизикии Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, 19 декабри соли 2025 соати 10:39 дақиқа ба вақти маҳаллӣ дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон заминларза ба қайд гирифта шуд.

Маркази заминларза 189 километр ҷанубу шарқӣ аз шаҳри Душанбе, 118 километр ҷанубу шарқӣ аз ноҳияи Шаҳритӯс, 114 километр ҷанубу ғарб аз шаҳри Кулоб дар қаламрави Ҷумҳурии Исломии Афғонистон буда, қувваи заминларза дар марказаш 5 балл, дар шаҳри Душанбе 2-3 балл, дар шаҳри Кулоб 3 балл ва дар ноҳияи Ишкошими ВМКБ 2 баллро ташкил додааст. Тибқи маълумотҳои пешакӣ дар натиҷаи заминларза хисорот ва талафоти ҷонӣ ба қайд гирифта нашудааст.

КҲФ

Санаи 19.12.2025 дар толори Раёсати Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон маҷлиси ҷамъбастии шуроҳои диссертатсионии назди Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон баргузор гардид, ки дар он ҳисоботи раисони шуроҳои диссертатсионӣ оид ба фаъолият дар соли 2025 шунида шуд.

Дар кори маҷлис ноибони президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон Амонзода И.Т., Мирзораҳимов А., Саломиён М., сардори Раёсати магистратура, аспирантура ва докторантураи (PhD) Қосимзода С.С., раиси Комиссияи олии аттестатсионии назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Давлатзода С.Х. муовини раиси Комиссияи олии аттестатсионии назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Шарифзода М.М., раис, котиб ва муовинони шуроҳои диссертатсионӣ ва дигар шахсони масъул иштирок намуданд.

- Дар рафти ҷаласа дар ду бахш ҳисоботи раисони шуроҳои диссертатсионии 6D.KOA-009 назди Институти математикаи ба номи А. Ҷӯраеви АМИТ, 6D.КОА-017 назди Институти иқтисодиёт ва демографияи АМИТ, 6D.КОА-033 Институти ботаника, физиология ва генетикаи растаниҳои АМИТ, 6D.КОА-042 назди институти химияи ба номи в.и. никитини АМИТ ва Агентии амнияти химиявӣ, биологӣ, радиатсионӣ ва ядроии АМИТ, 6D.КОА-055 назди Институти физикаю техникаи ба номи С.У.Умарови АМИТ, 6D.КОА-059 назди Институти масъалаҳои об, гидроэнергетика ва экологияи АМИТ, 6D.КОА-067 назди Институти забон ва адабиёти ба номи рӯдакии АМИТ, 6DKOA-076 назди Институти фалсафа, сиёсатшиносӣ ва ҳуқуқи ба номи а.баҳоваддинови АМИТ, 6DKOA-079 назди Институти фалсафа, сиёсатшиносӣ ва ҳуқуқи ба номи А.Баҳоваддинови АМИТ, 6D.КОА-080 назди Институти химияи ба номи В.И. Никитини АМИТ, 6D.КОА-089 назди Институти фалсафа, сиёсатшиносӣ ва ҳуқуқи ба номи А.Баҳоваддинови АМИТ, 6D.КОА-093 назди Институти таърих, бостоншиносӣ ва мардумшиносии ба номи А. Дониши АМИТ ва 6D.КОА-104 назди Институти фалсафа, сиёсатшиносӣ ва ҳуқуқи ба номи А. Баҳоваддинови АМИТ баррасӣ гардиданд.

Дар рафти маҷлис қайд гардид, ки соли 2025 бо дастгирии бевоситаи президенти АМИТ узви вобастаи АМИТ, профессор Хушвахтзода Қ.Х. ва раиси Комиссияи олии аттестатсионии назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон профессор Давлатзода С.Х. дар назди муассисаҳои зерсохтори АМИТ 3 шурои диссертатсионӣ таъсис дода шуд ва шумораи умумии шуроҳои амалкунанда ба 12 адад расонида шуд, ки дар онҳо баррасии диссертатсияҳоро аз рӯйи 32 ихтисос ба роҳ мондаанд.

Cоли 2025 дар шуроҳои диссертатсионӣ 87 ҳимоя баргузор гардид, ки аз он 13 диссертатсия барои дарёфти дараҷаи илмии доктори илм, 17 диссертатсия барои дарёфти дараҷаи илмии доктори фалсафа PhD ва 57 диссертатсия барои дарёфти дараҷаи номзади илм мебошанд.